بوستان سعدي

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات

فرمت فایل: WORD (قابل ویرایش)

تعدادصفحات:230

بنام خداوند بخشنده مهربان

همه كس می داند كه شیخ سعدی شیرازی گذشته از قصاید و غزلیات بی نظیری كه از خود به یادگار گذاشته است دو كتاب یكی به نثر ، موسوم به «گلستان» و یكی به نظم معروف به «بوستان» به نگارش آورده است كه شاید بتوان گفت نه تنها در زبان فارسی بلكه در هیچ زبانی از جهت فصاحت و بلاغت و روانی و زیبایی و دلربایی و حكمت و معرفت مثل و مانند ندارد و منظور ما در اینجا این نیست كه در ستایش آثار جاویدانی شیخ اجل قلم فرسایی كنیم چه گمان داریم كه برای ادای این وظیفه قدرت بیانی مانند آنكه خود شیخ بزرگوار داشته است باید ، و كسی كه آن توانایی ندارد دست بردنش به این كار نشاید .

غرض این است كه در این سال 1356 هجری قمری كه هفتصد سال تمام از تاریخ تصنیف «گلستان» گذشته و «بوستان» هم اندكی پیش از «گلستان» به نظم درآمده شایسته بود كه فارسی زبانان از ظهور این دو كتاب – كه در تاریخ ادبیات ایران به جز نظم كتاب شاهنامه فردوسی و مثنوی مولانا جلال الدین ، هیچ واقعه به آن اهمیت نیست – شادیها كنند و سرافرازیها نمایند ، والحق آن اندازه كه در توانایی ایرانیان بود كوتاهی نكردند و جناب آقای علی اصغر حكمت وزیر معارف دولت شاهنشاهی نیز از تشویق و مساعدت در این راه دریغ نفرمودند و من جمله از اینجانب كه خود را ریزه خوار خوان نعمت بیدریغ سعدی می دانم ، یعنی بهترین ساعتهای عمر خود را در مصاحبت آن یگانه سخنور پر معرفت گذرانده ایم ، تقاضا كردند كه به تهیه نسخه معتبری از «گلستان» دست ببرم و سپس نسبت به «بوستان» و اگر ممكن شود برای آثار دیگر اقصح المتكلمین همین وظیفه را انجام دهم .اینجانب این وظیفه دلپذیر را به جان و دل بر عهده گرفتم و نسخه «گلستان» در بهار این سال به شرحی كه در دیباچه آن كتاب نگاشته ام به پایان رسید و از چاپ در آمد . اینك كتاب «بوستان» را برای ارادتمندان شیخ تحفه می آوریم و برای آگاهی ، خاطرنشان می كنیم كه در ترتیب این نسخه هم تقریباً همان روش تنظیم «گلستان» را به كار برده ایم با این تفاوت كه چون «بوستان» مانند «گلستان» در دست و پای همه كس نیفتاده و مقید به قیود شعری بوده است ، كمتر دستخوش تحریف و تصرفات عمدی گردیده است و به این واسطه مجبور نبودیم یك نسخه را اصل و مبنی قرار دهیم و نسخه بدلها از نسخه های مخصوص بر آن اختیار نماییم ، نسخه های متعدد از قدیم و متوسط و جدید در پیش گذاشتیم و از سه – چهار سخه كه كهنه تر از همه بودند متابعت كردیم ، و اختلافاتی را كه قابل ذكر دانستیم در ذیل صفحات آوردیم ، و آنچه ذوق و سلیقه خود تصرف جایز دانستیم این بود كه در نسخه های كهنه معتر بود كه در آن موارد ذوق خود را حكم نساخته از آن نسخه ها كاملاً متابعت نمودیم . سپس در مقابله با نسخه های درجه دوم اگر نكاتی در خور توجه یافتیم با قید این كه «در نسخه های متاخر چنین است» آنها را در حاشیه آوردیم و برای این كه از هیچ دقت و اهتمامی فروگذار نشده باشد اختلافات قابل توجه را كه در نسخه های چاپی دیده شد نیز در حاشیه قید كردیم ، و بعضی اشعار را كه در بعضی نسخه های متاخر مشاهده می شود و در نسخه های كهنه نیست با آن كه قریب به یقین است كه الحاقی است احتیاطاً در حاشیه آوردیم كه از میان نرود .