تروریسم از دیدگاه اسلام و غرب

جزئیات و دریافت

مقدّمه

«تروريسم» يكى از مهم‌ترين مباحثى است كه اكنون در ميان سياست‌مداران و انديشمندان سياسى از آن زياد سخن به ميان آورده مى‌شود و به دليل اهميت چنين موضوعى، آثار مكتوب و غير مكتوبى در قالب‌هاى گوناگون، تدوين و ارائه گرديده است. اما نبايد ترديد داشت كه پس از حوادث 11 سپتامبر، موج حملات عليه اسلام و آموزه‌هاى آن در غرب شكل گرفته و اين تهاجم گسترده غرب عليه اسلام، به گونه‌اى است كه بر كمتر كسى پنهان مانده. به بهانه مبارزه با تروريسم، آموزه‌ها و احكام متعالى اسلام مورد هجمه شديد غربيان قرار گرفته و مسلمانان به عنوان چهره‌هاى تروريستى معرفى گرديده‌اند كه در صدد تثبيت حاكميت خود به هر هزينه‌اى هستند، غافل از آنكه اسلام از همان زمان كه پا به عرصه وجود گذاشت، مبارزه با تروريسم را در برنامه‌هاى خود گنجاند و در آن زمان، كه خشونت حرف اول جهان را مى‌زد، اسلام ارزشى والا براى جان، مال و آبروى انسان‌ها قايل بود.

از ديگر سو، هم اينك جامعه بين‌المللى با بحران تعريف «تروريسم» مواجه است و حتى مذاكرات متعدد سازمان ملل براى ارائه تعريف مشترك كشورها از تروريسم به جايى نرسيده1 و همين امر زمينه را براى سوء استفاده كشورهاى قدرت‌طلب فراهم ساخته است تا براساس تعريف خود از «تروريسم»، منافع ملّى كشور خود را دنبال كنند و به جنگ با دشمنان خود به اسم «تروريسم» مبادرت ورزند.

از اين‌رو، جا دارد براى تبيين ديدگاه اسلام در مورد تروريسم، ابتدا به تعاريف موجود در زمينه اين واژه اشاره شود و مشكلات موجود در اين قسمت تحليل گردد. روشن است به دليل آنكه اين واژه ريشه در ادبيات غرب دارد، بايد به اين مسئله از ديدگاه غرب نيز توجه كرد و تعاريف و مصاديق تروريسم را از نظر آنان تبيين نمود. آنگاه نظر اسلام در اين زمينه مورد توجه قرار گيرد و با عنايت به نقاط مشترك تعاريف موجود از ترويسم، مصاديقى از جنبه‌هاى ضد تروريستى احكام اسلام منقّح گردد.

تلاش اين تحقيق در جهت اثبات اين مسئله است كه اسلام نه تنها دينى تروريستى نيست، بلكه براى مبارزه با تروريسم داراى راه‌كارهاى اساسى است. در اين نوشتار، همچنين تلاش بر اين است كه با توجه به مشتركاتى كه در تعاريف «تروريسم» وجود دارد، نظر اسلام نسبت به آنها مطرح شود. اما محدوده اين نوشتار اجازه نمى‌دهد تا با تعريف جديد اسلامى از تروريسم، مصاديق آن مورد مطالعه قرار گيرد. بدين‌روى، لازم است در نوشتارى ديگر اين مطلب تبيين گردد كه بر اساس احكام متعالى اسلام و مصاديق متعدد، مى‌توان به تعريف جامعى از تروريسم دست يافت كه با تعاريف موجود كاملا متمايز است و نسبت به آن برترى كامل دارد.
مقدّمه
تعريف «تروريسم»
الف. «تروريسم» در لغت
ب. «تروريسم» در اصطلاح
تروريسم از ديدگاه اسلام
الف. تروريسم در قرآن
ب. تروريسم در روايات
ج. تروريسم در كلمات فقها
ارزيابى و نتيجه‌گيرى
پيشنهادها
• پى نوشت ها