طرح توجیهی قانون تجارت الکترونیکی
دسته بندي :
علوم انسانی »
حقوق
فناوري اطلاعات با پيشرفت‌هاي اخير خود جامعه‌اي مجازي با آثار كاملاً واقعي به وجود آورده كه تأثير زيادي بر زندگي انسانها داشته است. جامعه‌اي با قواعد مشترك كه نوعي يكساني يا به عبارتي همگرايي در مسائل و قواعد مبتلابه را موجب شده است. بي‌جهت نيست كه نويسندگان مايلند پيشرفت‌هاي اخير را با آغاز عصر صنعت (فناوري اطلاعات) و خطوط راه‌آهن (فناوري تبادل اطلاعات) مقايسه كنند چون آثار و تبعات اختراعات جديد كمتر از ماشين بخار و راه‌آهن نيست.
برخورداري شئونات جامعه متاثر از فناوري اطلاعاتي پيشرفته تنها بسنده به امور بهداشتي، حمل و نقل، تبادل اطلاعات علمي، سيستم‌هاي اداري و ... نبوده بلكه اقتصاد و تجارت را تحتالشعاع قرار داده و نحوه تجارت جديدي را به وجود آورده كه از تجارت مرسوم فاصله گرفته است.
اين فاصله ظهور در نوع عمليات تجاري، قواعد حاكم، مؤسسات لازم و فراگردها دارد. اگر تجارت مرسوم وابسته و مبتني بر كاغذ است, تجارت الكترونيكي مبتني بر اطلاعات و جريان اطلاعات است. برقراري يك روش الكترونيكي تجارت كارآمد با همة قابليتها و توانايي‌هايش مستلزم وجود قوانين متعدد است. جداي از قواعد مورد نياز بايد گفت تجارت الكترونيكي در عرصة حقوقي (غيركيفري) مسائل و تنشهايي را موجب شده كه بدويترين نكات و مسائل ناظر به حقوق مدني (ادله، قراردادها، مسئوليت مدني و ...) است.
به تبع حقوق بينالملل خصوصي نيز در زمينة قراردادها، اسناد، اختلافات و ... با حضور عنصر خارجي در قضيه تنشهايي را مواجه شده است. از جمله مباحث حريم خصوصي يا حمايت از دادههاست كه نيازمند حمايتي خاص در امر تجارت الكترونيكي است حمايت از مصرف‌كننده عرصة ديگر حقوقي ا ست كه با تنش مواجه شده به خصوص از آنجا كه در كشور ما قواعد بدوي و غيرديجيتال را نيز دارا نيست تا بتوان با تسري آنها به محيط ديجيتال به حمايت از مصرف‌كننده در اين عرصه اخير پرداخت. تبعاً آيين دادرسي (غيركيفري) براي رسيدگي به پروندهها و مشكلات پيش آمده، ادلة اثبات مورد نياز و چگونگي قواعد آن در اين عرصه جديد، سيستم‌هاي پرداخت و مسائل حقوقي آن و به عبارت بهتر ابعاد حقوقي بانكداري الكترونيكي، ابعاد حقوقي كارتهاي اعتباري، حقوق رقابت و ... همه از عرصههاي حقوقي (غيركيفري) است كه در قبال تجارت الكترونيكي نيازمند تبيين و تشريح وضعيت جديدند. البته حقوق مالكيت فكري، قواعد مالي و گمركي را نيز بايد به فهرست بالا افزود (ر.ك: گزارش توجيهي لايحة قانون تجارت الكترونيكي، ص 1 تا 3, موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني.)
فهرست مطالب
(1) گزارش توجيهي-
(الف) تجارت الكترونيكي و تجربيات بين‌المللي----
1) واقعيت----------
2) رويكردهاي مختلف قانون‌گذاري در جهان----
2-1- رويكرد دستوري يا تجويزي-
2-2- رويكرد دوگانه-------
2-3- رويكرد «حداقلي»-----
3) آثار و فروض قانوني---------
3-1- اثر حقوقي------
3-2- فرض قانوني--------
4) تشكيلات دفاتر خدمات الكترونيكي (دفاتر خدمات الكترونيكي) صدور جواز و اعطاي اعتبار به دفاتر الكترونيكي 4-1- مسئوليت------
4-1-1- زمينه--
4-1-2- رويكرد كشورها----
5) سيستم‌هاي بسته و استقلال طرفين---
5-1- رشد معتنابه سيستم‌هاي بسته-
5-2- عواملي كه بر روي سيستم‌هاي بسته اثر مي‌گذارد-
6) شناسايي بين‌المللي------
6-1- اقدامات بين‌المللي---
6-1-1 دستورالعمل اتحادية اروپا-----
6-1-2- آنسيترال---
6-1-3- كنوانسيون بين‌المللي----------
6-1-4- OECD--
6-1-5- ساير سازمان‌هاي بين‌المللي----
7) قانون تجارت الكترونيكي جمهوري اسلامي‌ايران و رويكرد حقوقي براي تدوين قوانين مكمل---
7-1- حمايت از مصرف‌كننده---
7-2- حمايت از داده/حريم خصوصي---
7-2-1- حمايت از داده-------
7-2-2- فعاليت‌هاي بين‌المللي----
7-2-3- شوراي اروپا-------
7-2-4- OECD---
7-2-5- سازمان ملل-----
7-2-6- كميسيون جوامع اروپايي--
7-2-7- گردش فرامرزي داده-------
7-3- حمايت از حقوق مالكيت‌هاي فكري (حق مولف، اسرار تجاري و علايم صنعتي)--
(ب) ابعاد جزايي------
1) جرايم كلاسيك در حقوق تجارت------
2) جرايم جديد-----
2-1- كلاه‌برداري كامپيوتري خاص----
2-2- جعل خاص---------
2-3- نقض حريم خصوصي (جرايم مربوط به حمايت از دادهها)---
2-4- نقض حق تأليف-----
2-5- نقض حقوق مصرف‌كننده----
2-6 نقض حقوق رقابت------
(ج) اقدامات آتي قانون‌گذار-----
بخش اول – حقوقي---------
اقدامات فوري-------
1- آيين‌نامه‌ها----------
2- قانون تشكيلات دفاتر خدمات الكترونيكي---
اقدامات ضروري---------
1- پرداخت‌هاي الكترونيكي، قوانين گمركي و مسايل مالي و مالياتي------
2- تدوين قوانين اصلي----
3- آيين دادرسي در فضاي سيبرنتيك------
بخش دوم - جزايي----
مسائل جزايي مورد بحث در مراحل بعدي پروژه----
1- مسئوليت كيفري در جرايم تجارت الكترونيكي------
2- جرايم ديگر---------------
3- تنشهاي آيين دادرسي كيفري در رابطه با جرايم تجارت الكترونيكي-----
4- تنشهاي حقوق جزاي بينالملل در رابطه با جرايم تجارت الكترونيكي-----
الف ـ مقدمه----
ب ـ بررسي مشكل در حالت كلاسيك------
ج ـ بررسي مشكل در فضاي تجارت الكترونيكي----
ضمايم------
ضميمه 1----
كلاه‌برداري كامپيوتري---------
تعريف كلاه‌برداري كامپيوتري----------
مجازات كلاه‌برداري------
مجازات كلاه‌بردري كامپيوتري-----
الف- سوء استفاده‌هاي كامپيوتري------
ب- سوء استفاده‌هاي كامپيوتري كلاسيك----
ج- سوء استفاده در صندوق‌هاي پرداخت-----
د- سوء استفاده از خطوط تلفني------
پديدة جرم كامپيوتري----
الف – جرايم اقتصادي مرتبط با كامپيوتر----
ب _ روش‌هاي سوء استفاده-------
ج _ مرتكبين------
د- قوانين كلاه‌برداري كامپيوتري------
ه- جمع بندي و پيشنهاد متن قانون----
و- تحول مصاديق----------
ضميمه 2-----------
جعل كامپيوتري----------
1- مقدمه-------------
2- طرح بحث---
3- تاريخچه---------
4- تعريف----------
5- منبع شناسي-------
6- جمع بندي و پيشنهاد------
ضميمه 3----------------
اصلاح قانون مدني فرانسه راجع به ادله الكترونيكي و مصوبه امضاي الكترونيكي فرانسه---
ماده 1316 قانون مدني-------
طرح مصوبه : متن----------
بخش 1ـ شرايط راجع به وسايل و روش‌هاي ايجاد امضاي الكترونيكي-------
بخش 2ـ شرايط راجع به گواهي‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات گواهي الكترونيكي:--
بخش 3ـ كنترل مراجع گواهي الكترونيكي------
بخش 4ـ تأييد مراجع گواهي الكترونيكي------
شرح قانون امضاي الكترونيكي فرانسه 13 مارس 2000----
آزادي گردش در بازار داخلي------
اختيارات كميسيون------
رژيم حقوقي مراجع خدمات گواهي------
سيستم تأييد اختياري--------
مسئوليتها-----------------
شروط معافكننده (معاذير قراردادي و يا شروط رافع مسئوليت) يا محدودكننده مسئوليت---------
ضميمه 4-------
قانون تجارت الكترونيكي در كشورهاي مختلف جهان تا سال 2000------
ضميمه 5----
عبارات قانوني و استانداردهاي آن در قانون تجارت الكترونيكي‌ايران-----
ضميمه 6------
فرمت X509v3---
(2) پيشنويس قانون تجارت الكترونيكي----
پيشنويس قانون تجارت الكترونيكي-------
فهرست عناوين---------
باب اول - مقررات عمومي-مبحث اول - دركليات----
فصل اول: قلمرو و شمول قانون - ماده 1-----
فصل دوم – تعاريف – ماده 2-----
فصل سوم – تفسير قانون – مواد 3 و 4---------
فصل چهارم – اعتبار قراردادهاي خصوصي – ماده 5----
مبحث دوم - در احكام »داده«--------
فصل پنجم – نوشته، امضا، اصل – مواد 6 الي 11---
مبحث سوم - »داده« مطمئن----------
فصل ششم - امضاي الكترونيكي مطمئن – ماده 12---
فصل هفتم - ثبت يا سوابق الكترونيكي مطمئن – ماده 13-
فصل هشتم - آثار ثبت و سوابق و امضاي الكترونيكي مطمئن – مواد 14 الي 16--
فصل نهم – پذيرش و ارزش اثباتي »داده« - مواد 17 الي 21----
فصل دهم – اعتبار قانوني ارجاع »داده« - ماده 22--
مبحث چهارم - مبادله »داده«-----
فصل يازدهم – عقد و اراده طرفين – مواد 23 و 24-----
فصل دوازدهم – انتساب »داده« - مواد 25 الي 29-----
فصل سيزدهم – تصديق دريافت – مواد 30 الي 35---
فصل چهاردهم -زمان و مكان ارسال و دريافت »داده« - مواد 36 الي 40--
باب دوم----
دفاتر خدمات الكترونيكي--------
مبحث اول - كليات------
فصل اول – دفتر خدمات الكترونيكي – مواد 41 الي 48---
مبحث دوم – دفتردار كل-------
فصل دوم - دفتردار كل – مواد 49 الي 57----
فصل سوم – اختيارات دفتردار كل – مواد 58 الي 63-----
مبحث سوم - وظايف----------
فصل چهارم - وظايف دفتر خدمات الكترونيكي - مواد 64 و 65-----
فصل پنجم - وظايف امضاءكننده – ماده 66-------
فصل ششم - وظايف اطراف اعتمادكننده – ماده 67---
مبحث چهارم - دفتر خدمات الكترونيكي خارجي---
فصل هفتم - شناسايي دفاتر خدمات الكترونيكي خارجي مواد 68 الي 75---
باب سوم----
در قواعد مختلف--------
مبحث اول - حمايت‌هاي انحصاري در بستر مبادلات الكترونيكي------
فصل اول - حمايت از مصرف‌كننده و تبليغات - مواد 76 الي 101------
فصل دوم – حمايت از حق مولف در بستر مبادلات الكترونيكي – مواد 102 الي 104---
مبحث دوم - حفاظت از »داده« در بستر مبادلات الكترونيكي-----
فصل سوم – حمايت از »داده«هاي شخصي (حريم خصوصي) – مواد 105 الي 107---
فصل چهارم – حمايت از اسرار تجاري – مواد 108 و 109---
فصل پنجم – حمايت از علايم تجاري – مواد 110 و 111---
باب چهارم--------
جرايم و مجازات‌ها-----
مبحث اول – كلاه‌برداري كامپيوتري – ماده 112-------
مبحث دوم – جعل كامپيوتري – ماده 113-----
مبحث سوم – نقض حقوق مصرف‌كننده و تبليغات در بستر مبادلات الكترونيكي – مواد 114 و 115-------------- 1
مبحث چهارم – نقض حق مولف - ماده 116----
مبحث پنجم – نقض حمايت از داده‌هاي شخصي/حريم خصوصي – مواد 117 الي 121---
مبحث ششم – نقض اسرار تجاري و علايم تجاري – مواد 122 و 123------
باب پنجم-----
جبران خسارت – ماده 124-----
باب ششم-------
متفرقه – مواد 125 الي 134-----
(3) شرح مواد قانوني------
(4) منابع------------