رابطه ریاضی با هوش

دسته بندي : علوم پایه » ریاضی
با دكتر على آبكار استاد رياضى و عضو هيأت علمى دانشكده علوم دانشگاه تهران در مورد رياضى و كاربردش در زندگى و لذت حل مسأله گفت وگويى انجام داده ايم كه مى خوانيد:
چرا رياضى مى خوانيم؟ اصلاً رياضى به چه دردى مى خورد؟
علوم رياضى در حالت كلى پايه تمام علوم مهندسى است. رياضى مادر تمام علوم است و به عنوان علم دقيقه مطرح مى شود هر چه علوم ديگر به رياضى نزديك باشند مستدل تر و قطعى تر از علومى هستند كه از رياضى دور مى شوند. ممكن است در علوم اجتماعى نظريه هاى مختلفى داشته باشيم كه همه نظريه ها بسته به موقعيت هاى گوناگون درست باشند ولى در رياضى تنها يك نظريه داريم يا درست يا غلط. اغلب تئورى هاى رياضى ريشه فيزيكى دارند و منشأ و پيدايش آنها در مسائل علمى بوده است.
يعنى تمام فرمول هايى كه در تمام اين سالها كشف شده و شما زمانى خوانده ايد و حالا تدريس مى كنيد در مسائل علمى فيزيك و شيمى و اقتصادى كاربرد دارد؟
خير، گاه مى دانيم كه اين فرمول ها چه كاربردى دارد و منتها خودمان ديگر نمى توانيم به كاربردشان بپردازيم و گاهى هم فرمول را مى دانيم و آيندگان كاربردش را پيدا مى كنند. اما يك مسأله وجود دارد هيچ علمى مستقيماً به شكوفايى و بارورى نمى رسد مگر اين كه بخش هايى از رياضى در آن به كار برده شده باشد. پس رياضيدان غير از لذتى كه خودش مى برد از روى مفاهيم رياضى باعث رشد جامعه و تكنولوژى مى شود.
لذت؟
بله، به يك رياضيدان در حالت حل مسأله لذتى دست مى دهد و او را ارضا مى كند در فلسفه به اين حالت لذت حل مسأله مى گويند كه افراد ديگر اين لذت را درك نمى كنند. اين حالت در رياضى مثل گل كردن طبع شعر شاعرى است كه يكباره باعث مى شود شعر بگويد.
تمام كاربردهايى كه از رياضى گفتيد كاربردهايى بود كه يك رياضيدان در زندگى حرفه اى از رياضى مى كند. آيا در زندگى اجتماعى هم از رياضى استفاده مى شود؟ رياضى در زندگى اجتماعى هم كاربرد دارد؟
البته، ما نبايد از خودمان تعريف كنيم ولى كسى كه رياضيات مى خواند بهتر فكر مى كند و كسى كه بهتر فكر مى كند بهتر زندگى مى كند.
پس به خاطر اين كه بهتر فكر كنيم از اول دبستان تا سال آخر دبستان رياضى مى خوانيم؟
بله، رياضى كمك مى كند كه بهتر فكر كنيم.
براى بهتر فكر كردن راههاى بهترى هم وجود دارد. چرا شطرنج بازى نمى كنيم كه فكرمان باز شود؟
شطرنج حالت خاص دارد. البته بخشى از رياضيات هم جنبه شطرنج و بازى دارد كه به صورت فرم تعميم گسترش پيدا مى كند و در علوم ديگر استفاده مى شود.
يعنى رياضى خواندن ما فقط به خاطر اين است كه بتوانيم بهتر فكر كنيم. يعنى من اگر انتگرال و مثلثات نمى خواندم نمى توانستم فكر كنم؟
خير، اين طور نيست، رياضى در زندگى روزمره به بالابردن قوه تفكر كمك مى كند. اما كاربرد و استفاده هاى ديگرى هم دارد. فرض كنيد بخشى از رياضيات آمار است. يك متخصص علوم اجتماعى و تربيتى آيا مى تواند منهاى آمار مطالعات خودش را ادامه دهد. پس اين طور نيست كه فرد همان لحظه از چيزى كه مى خواند بهره مند شود. من به عنوان رياضيدان از علوم اجتماعى - ارتباطات و روانشناسى به يك حداقلى نيازمندم كه در زندگى استفاده كنم. شما هم بايد حداقلى از رياضى بدانيد ولى كسى نمى گويد: همه بايد رياضيدان شوند.
اين حداقل مى تواند در حد چهار عمل اصلى باشد؟ اين طور نيست؟
حدود را ما تعيين نمى كنيم. اتفاقاً آنها كه حداقل ها را تعيين مى كنند رياضيدان نيستند. كارشناسان روانشناسى و تعليم و تربيت در وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم اين حدود را تعيين مى كنند. البته اين كه شما مى گوييد در حد چهارعمل اصلى درست نيست همانطور كه گفتم حتى محققان علوم اجتماعى و علوم تربيتى هم به يادگيرى آمار احتياج دارند و از رياضى استفاده مى كنند. اما نظر ما اين است كه كميت و حجم بايد كم شود و بيشتر به كيفيت اهميت داده شود.
گفتيد كسانى كه رياضى مى خوانند بهتر فكر مى كنند آيا افراد باهوش رياضى مى خوانند؟
رياضى با هوش نسبت مستقيم دارد. يعنى اغلب رياضيدان ها افراد باهوشى هستند شايد هم خود رياضى در پروسه پرورش هوش تأثير مى گذارد اما اين بدان معنى نيست كه افرادى كه تمايلى به ياد گرفتن رياضى ندارند افراد بى استعداد يا كم هوشى هستند. رياضى با علاقه هم رابطه مستقيم دارد.
شما در تمام سالهايى كه رياضى مى خوانديد به تدريس فكر مى كرديد؟ يعنى دلتان مى خواست رياضى بخوانيد كه آن را به ديگران تدريس كنيد؟
شغل آرمانى براى يك دانشجوى رياضى گرفتن جاى اساتيد سابقش است و آرمانى تر اين كه موفق به كشف فرمول يا حل مسأله اى شود كه اسمش در كتابها ماندگار شود. من به اولين آرزويم رسيده ام و حالا به آرزوى دوم فكر مى كنم