ويژگي هاي نوزاد سالم

دسته بندي : علوم پزشکی » پزشکی
دكتر حسن افتخار اردبيلي
دانشكده بهداشت دانشگاه تهران
اهداف درس
پس از يادگيري اين مبحث، فراگيرنده قادر خواهد بود :
  زمان معاينه نوزادان و چگونگي معاينه و نكات مهم طبيعي و غيرطبيعي در معاينه نوزادان را بداند و شرح دهد
  آزمايش هاي رايج غربالگري در نوزادان را شرح دهد
  زردي فيزيولوژيك نوزادان و تفاوت آن با زردي پاتولوژيك را شرح دهد
  تغييرات طبيعي نوزادان در دوره انتقالي را توصيف نمايد
واژگان كليدي
نوزاد سالم ، دوره انتقالي ، غربالگري در نوزادي
نوزادان طبيعي
95ـ90% نوزادان با سن جنيني 42ـ37 هفته متولد مي شوند و بسياري از آن ها از سلامتي هنگام تولد برخوردارند، با اين حال همه نوزادان پس از تولد بايد مورد معاينه و بررسي قرار گيرند زيرا ممكن است درنگاه و بررسي كلي، بسياري از مسائل و مشكلات مورد توجه قرار نگرفته ودر آينده بر رشد و تكامل نوزاد، تاثير نامطلوب بجا گذارند.
ميانگين وزن نوزاد تازه متولد شده 4/3 كيلوگرم مي باشد كه وزن پسران اندكي بيش از وزن دختران است. حدود 95% نوزادان طبيعي متولدشده در موعد مقرّر بين 6/4-5/2 كيلوگرم وزن دارند. متوسط قد 50 سانتي متر مي باشد كه تقريبا 95% نوزادان بين 55-45 سانتي‌متر قد دارند. ميانگين اندازه دور سر حدود 35 cm است كه بين cm2/37-6/32 متغير مي باشد.
تشخيص عوارضي مانند كاتاراكت (آب مرواريد) مادرزادي، شكاف كام، فتق مغبني، قرار نداشتن بيضه ها در كيسه بيضه، هيپوسپادياس (قرار گرفتن سوراخ مجراي ادرار در محل غير طبيعي روي آلت تناسلي)، دررفتگي مادرزادي مفصل ران، اندازه گيري دور سر، قد و وزن و بررسي وضعيت قلب و ريه ها و اندام هاي ديگر به دقت و حوصله نياز دارد.
بهتر است نوزاد بلافاصله پس از تولد و هم چنين در 24 ساعت اول زندگي معاينه و بررسي شود و آموزش هاي ضروري از نظر چگونگي تغذيه نوزاد، دفع مكونيوم و مراقبت به لحاظ درجه حرارت محيط شستشو و استحمام و پيدايش زردي، به مادران ارائه شود.
زردي نوزاد
يرقان دوره نوزادي يكي از مسائل شايع مي باشد كه درصد قابل توجهي از نوزادان به شكل هاي فيزيولوژيك و پاتولوژيك آن مبتلا مي شوند. يرقان فيزيولوژيك معمولا از پايان روز دوم زندگي شروع و در روزهاي چهارم و پنجم به حداكثر مقدار خود مي رسد و سپس به تدريج كاهش مي يابد.
بطور كلي ميزان بيلي روبين كمتر از 12 ميلي گرم درصد ميلي ليترخون در نوزادان با سن جنيني طبيعي و بيلي روبين كمتر از 14 ميلي گرم درصد ميلي ليتر خون در نوزادان نارس، يرقان فيزيولوژيك ناميده ميشود. در صورتي كه مقدار بيلي روبين از مقادير ياد شده براي نوزادان طبيعي و نارس تجاوز كند، يرقان پاتولوژيك محسوب مي شود. ضمن توجه به علائم باليني و آزمايشگاهي نوزادان مبتلا به يرقان، براي تشخيص علل و عوامل موثر بر آن، در صورت مشاهده هر يك از مواردزير، اتخاذ تصميم فوري ضروري مي باشد:
1) يرقاني كه در 24 ساعت اول زندگي شروع شود
2) افزايش بيلي روبين، از 5 ميلي گرم درصد ميلي ليتر در 24 ساعت تجاوز كند
3) بيلي روبين از 12 ميلي گرم در نوزادان طبيعي و 14 ميلي گرم در نوزادان نارس تجاوز كند
4) يرقان در نوزادان طبيعي، بيش از يك هفته و در نوزادان نارس بيشتراز دو هفته، به طول انجامد.
علل و عواملي كه به توليد بيش از حد معمول بيلي روبين در نوزادان منجر مي شوند
1) ناسازگاري گروههاي خوني مادر و جنين كه عمدتا شامل ناسازگاري Rh و ABO و گروههاي فرعي است
2) اختلالات ژنتيكي (اختلالات آنزيمي نظير اسفروسيتوز مادرزادي) وهموگلوبينوپاتي ها نظير آلفا و بتا تالاسمي و گالاكتوزمي
3) هموليز گلبول هاي قرمز خون مانند مصرف بيش از حد ويتامينK
4) هماتوم و خونريزيهاي داخلي
5) انسدادهاي مكانيكي منجربه اختلال در گردش كبدي ـ روده اي ترشحات صفراوي. در مواردي نيز عواملي نظير كم شدن جذب كبدي بيلي روبين، كمبود مادرزادي بعضي از آنزيم هاي ضروري، مصرف داروها، اختلال در انتقال بيلي روبين مستقيم از كبد، انسداد مجاري صفراوي، عفونت دوران جنيني نوزاد، عفونت هاي پس از تولد و بعضي ازبيماري هاي خاص ممكن است به زردي نوزاد منجر شود.

هدف از اشاره به عوامل متعدد ايجاد كننده زردي نوزادان، بيشتر جلب توجه دانشجويان به حساسيت مسئله است و اين حساسيت ها را مي توان به شرح زير خلاصه كرد