نظام آموزشی چین

دسته بندي : علوم انسانی » روانشناسی و علوم تربیتی
• ساختار نظام آموزشي
o آموزش پيش دبستاني
o آموزش پايه
o آموزش همگاني
o آموزش پيش دانشگاهي
o مقطع آموزش ابتدايي
o مقطع آموزش متوسطه
o آموزش عالي
o آمار تحصيلي
o مؤسسات پايه
o آموزش بزرگسالان
o آموزش غير رسمي
o آموزش فني حرفه اي
o آموزش اقليت هاي قومي
o آموزش معلمان
o تكنولوژي آموزشي

نظام آموزشي چين
آموزش پيش دبستاني
آموزش پيش دبستاني همواره به عنوان يكي از مقاطع آموزشي كشور چين مدنظر قرار داشته است. در نواحي شهري، آموزش پيش دبستاني عمدتاُ در كودكستان ارائه گرديده و مدت زمان سه ، دو يا يك سال به طول مي انجامد گفتني است كه مراكز فوق بصورت تمام وقت، پاره وقت و يا پانسيوني فعاليت مي نمايند. در نواحي روستايي آموزش پيش دبستاني عمدتاً بصورت كلاس هاي نگهداري اطفال و كودكستان هاي فصلي است. در مناطق باستاني، قومي، دور افتاده و فقيرنشين كشور علاوه بر آموزش پيش دبستاني طبيعي و معمول، آموزش غير معمول با اشكال مختلف از قبيل مراكز فعاليتي كودكان، مراكز تفريحي و مراكز آموزشي متحرك «كاروان» فعاليت دارند. در اين مقطع ، كودكان رده سني3 تا 6 سال به كودكستان نزديك خانه خودرفته و درآنجابه تعليم موضوعات اصلي و زبان بومي خود مبادرت مي نمايند. آن ها بازي مي كنند، مي رقصند و آواز مي خوانند. در اين مقطع به كودكان ارزش حقيقت، مهرباني و زيبايي آموخته مي شود در كشورچين آموزش كودكان جدي گرفته مي شود زيرا شخصيت هر فرد طي سال هاي اوليه شكل مي گيرد. طي سالهاي اخير، سياست آموزشي پيش دبستاني با توسعه چشمگيري روبرو بوده است. به نحوي كه مطابق آمار بدست آمده طي سال 1998، كشور چين از بيش 180000 كودكستان با 24000000 دانش آموز برخوردار مي باشد. طبق اين آمار نرخ افرادي كه در دورة يكساله آموزش پيش دبستاني شركت دارند به 70% بالغ مي گردد. طي سالهاي اخير برنامه هاي آموزش پيش دبستاني در شهرهاي بزرگ و متوسط كشور گسترش يافته است. اين در حالي است كه برنامه هاي آموزش پيش دبستاني در نواحي روستايي، دورافتاده و فقيرنشين نيز از رشد چشمگيري برخوردار بوده است به نحوي كه طي سال 1998، از ميان 11 استان جنوب غربي و شمال غربي كشور بالغ بر 9/39 درصد از كودكان نواحي فقيرنشين از برنامه هاي آموزش پيش دبستاني سه ساله دولتي و 7/66 درصد نيز از برنامه هاي يكساله آموزش پيش دبستاني بهره مند گرديده اند. از جمله مهم ترين مزاياي كودكستان ها و مراكز پيش دبستاني كشور چين به تركيب امور مراقبتي و آموزشي كودكان در جهت رشد بدني، اخلاقي، فكري و زيبايي شناسي كودكان در اجزاء موزون و آمادگي آنان جهت بهره برداري از آموزش مدرسه اي ضابطه مند اشاره نمود. فعاليتهاي آموزشي مراكز پيش دبستاني در ساختاري متشكل، هدفمند و چند جانبه از آموزش هدايت كننده به سوي تقويت و توانمندسازي و رشد ذهني كودكان سازمان يافته است. علاوه بر پرداختن به فعاليتهاي تفريحي كودكان كه بخش اصلي فعاليتهاي مراكز پيش دبستاني است، فراهم سازي محيط مناسب جهت ايجاد شرايط و فرصتهايي جهت مواجه واقعي كودك با مسائل و مشكلات زندگي و تقويت درك معاني از اهم اهداف اينگونه مراكز محسوب مي گردد. در جهت ارتقاء كيفيت مديريت مراكز پيش دبستاني، دولت به اتخاذ سري قواعد دسته بندي شده مشتمل بر« نظام مديريتي و نظام كاري كودكستانها» بر پايه اصول علمي مديريتي مبادرت نموده است. دولت چين همچنين به طراحي نظام ها و قوانيني در جهت ارزيابي كيفيت كاري معلمين و برآورد توانايي هاي آنان اقدام نموده است.

هدف مقطع آموزش پيش دبستاني ايجاد آمادگي ك ودكان جهت ورود به مراكز آموزش ابتدايي است.
طول دوره آموزش بر 1 سال مشتمل مي گردد كه از سن 5 سالگي آغاز مي گردد. هر كلاس درسي 30 دقيقه به طول انجامده و بر 12 ساعت كلاسي هفتگي مشتمل مي گردد.
اولويتهاي آموزشي
از جمله مهمترين اولويتهاي آموزشي مقطع آموزش پيش دبستاني در كشور چين مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
1- توسعه سرمايه گذاريهاي خارجي در حوزه آموزش پيش دبستاني
بخش آموزش پيش دبستاني(ويژه كودكان رده هاي سني 6-1 سال )با آينده درخشاني روبرو است. طبق آمار بدست آمده تاكنون بيش از 20 مؤسسه زنجيره اي پيش دبستاني در پكن تأسيس گرديده كه هر يك از مراكز متعددي در سطح شهر برخوردارمي باشند . مراكزي از قبيل مركز مراقبتي كودكان شرق، مركز مراقبتي كودكان Body Care وابسته به آمريكا و مركز مراقبتي Fun Dazzle هر يك از روش مديريتي آموزشي خاص خود استفاده مي نمايند .مركز مراقبتي كودكان شرق كه در سال 1998 به عنوان تنها مركز تخصصي خصوصي در زمينه آموزش كودكان در پكن داير گرديد هم اكنون از 5 شعبه در سطح شهر پكن برخوردار مي باشد كه 4مركز به نگهداري و آموزش كودكان رده هاي سني 6-1 سال و 1 مركز به آموزش زنان باردار اختصاص دارد.لازم به ذكر است كه تاكنون مبلغي بالغ بر10 ميليون يوان (معادل 2/1 ميليون دلار ) جهت راه اندازي و فعاليت اين مراكز سرمايه گذاري گرديده است. در اين مركز سيستم بهره گيري از والدين جهت ارائه برنامه هاي آموزشي ( Teacher as Parents ) كه در كشورهاي غربي مورد استفاده بوده به كار گرفته شده و به تدريج به روش چيني تغيير وضعيت داده است.
طبق آمار بدست آمده طي سال 1999 ، تعداد30 مركز مراقبتي كودكان در26 شهر مختلف چين داير گرديده است.مؤسسه چند مليتي Body Care كه مركزيت آن در كشور آمريكا قرار دارد، از سال 1998 به فعاليت خود به صورت رايگان جهت برگزاري دوره هاي آموزش تغذيه و بهداشت كودك در پكن مبادرت نموده است. درسال 1999 موسسه فوق به منظورتوسعه فعاليتهاي مراقبتي كودكان به تاسيس نخستين مركزمشاوره درخصوص تغذيه و بهداشت كودكان مبادرت نمود .مؤسسه فوق همچنين به تاسيس دو مركز جهت آموزش والدين در زمينه تغذيه ، هوش و روانشناسي كودك در پكن مبادرت نموده است.گفتني است كه كليه معلمين اين مراكز از زنان برخوردار از مدارك تحصيلي بهداشت و آموزش كودكان متشكل مي گردد. مؤسسه فوق همچنين مركر ديگري در شهر داليان داير نموده است .طبق آمار بدست آمده ، از سال 1999 تاكنون مبلغي بالغ بر 13ميليون دلار با مشاركت با نك آمريكايي DDB و شركت Body Care در اين زمينه سرمايه گذاري شده است . درسال1994، مؤسسه آموزش كودكان Fun Dazzle با هدف آموزش كودكان ازطريق سرگرمي و تفريح درچين آغاز به فعاليت نمود. اين مؤسسه به ارائه خدمات مختلفي ازقبيل سرگرمي ،آموزش وتغذيه به كودكان مبادرت مي نمايد.
استفاده از سرگرميها ي آموزنده براي كودكا ن به منظور تقويت نيروي آموزشي آنان بخش اعظمي از روش تدريس اين مؤسسه راتشكيل مي دهد .درمرحله نخست، اين مؤسسه 12 ميليون يوان (معادل45/1 ميليون دلار)جهت دايرنمودن 1مركز در شهرپكن و 1 مركز در شانگهاي سرمايه گذاري نموده است .
اين مؤسسه اميدوار است بتواند 80 مركز در شهرهاي مختلف چين داير نمايد. اين در حاليست كه در حال حاضر كليه اين مؤسسات به دليل بالا بودن هزينه هاي مختلف و پايين بودن درآمد والدين از درآمد ناچيزي برخوردار بوده و اميدوارند با افزايش نرخ در آمد مردم و افزايش آگاهي آنان نسبت به اهميت آموزش پيش دبستاني در آينده از بازار كار خوبي برخوردار گردند. درحال حاضر در كشورچين 20 ميليون خانواده برخوردار از كودكان رده هاي سني 3-1 سال وجود دارند كه تا سال 2005 هفت در صد به اين رقم افزوده خواهد شد.بنا به اعتقاد كارشناسان ، دركشوري كه هرخانواده ازحق برخورداري از 1 فرزند بهره مند مي باشد، 30 درصد هزينه هاي خانواده متعلق به كودك خا نواده مي باشد كه اين رقم خود به جذب سرمايه هاي فراواني در بخش آموزش پيش دبستاني منتهي مي گردد. به واسطه توسعه مراكز فوق طي سالهاي اخير دولت چين به اتخاذ تدابيري در جهت ساماندهي اين مراكز مبادرت نموده است.
علي رغم قوانين ومقررات تبيين شده توسط شهرداري پكن براي اين گونه ، مقررات سرمايه گذاري دراين خصوص همچنان با مشكلات زيادي مواجه مي باشد كه بايد مد نظر قرار گيرد.چراكه اغلب روشهاي آموزشي بكار گرفته شده دراين مراكز از كشورهاي غربي اتخاذ گرديده وتغيير آن بر اساس فرهنگ چيني چالش بزرگي براي اين مراكز فراهم آورده است.
2- تأ مين سلامت و بهداشت كودكان
از سال 2002، آموزش چگونگي تأمين سلامت كودكان در كليه مهدهاي كودك و مدارس پيش دبستاني شهر شانگهاي بعنوان برنامه درسي ويژه گنجانده شده است. گفتني است كه در صورت موفـقيت آميز بودن ، برنامه فوق در ساير مراكز آموزشي كودكان كشور نيز به مورد اجرا گذارده خواهدشد.
لازم به ذكر است كه طرح مذكور با همكاري سازمان جهاني KidsSafe براي نخستين بار در كشورچين به مورد اجرا گذارده شده است. طبق آمار بدست آمده، 1/26 درصد مرگ و مير كودكان در چين بر اثر جراحات وارده از طريق سوانح مختلف بوده است كه جان كودكان را تهديد مي كند.بر اساس آمار ، در شهر شانگهاي 45/3 نفر از هر يكصد هزار كودك در اثر غرق شدن و 93/1نفر در اثر تصادف رانندگي جان خود را از دست مي دهند.طبق اين آمار 52 در صد از جراحتها هنگامي رخ مي دهد كه كودكان همراه خانواده خودمي باشند. اين آمار و ارقام سبب گرديده تا توجه والدين به تضمين سلامت وامنيت كودكان جلب شده و اجراي برنامه آموزشي فوق نيز در اين راستا مي باشد.
3- اجباري سازي درس انگليسي در دوره هاي آموزش پيش دبستاني
باتوجه به روند رو به افزايش علاقه والدين به آماده سازي فرزندان خود براي آينده ، درس انگليسي در مهدهاي كودك شهرهاي بزرگ كشور چين به ويژه شهر پكن به صورت اجباري در آمده و در بسياري از مهدهاي كودك، از معلمين انگليسي و كانادايي جهت تدريس دروس انگليسي بهره برداري مي گردد. بنابر آمار منتشره، بيش از 3 هزارموسسه آموزش زبان خارجي، در كشور چين فعاليت دارند كه در آمد آنها بر10ميليارد يوان (معادل 2/1 ميليارد دلار آمريكا) بالغ مي گردد.
معضلات آموزشي
از جمله مهمترين مشكلات پيش روي آموزش مقطع پيش دبستاني مي توان به افت راندمان نظام آموزش پيش دبستاني اشاره نمود. در قانون آموزش و پرورش چين بطور واضح آمده است كه آموزش و پرورش كودكان پيش دبستاني نخستين مرحله آموزش و پرورش و بخش مهمي از برنامه هاي آموزشي دولت است . اين نوع آموزش در ”برنامه اجرايي ارتقا آموزش و پرورش چين طي قرن 21 ” پيش بيني شده و در آن آمده است كه آموزش و پرورش كيفي و توانمند بايد از مقطع آموزش پيش دبستاني آغاز گردد.اين در حاليست كه از سال 1995 تا 2001 تعداد مراكز آموزش پيش دبستاني و شمار كودكان تحت تعليم اين مراكز با سير نزولي مواجه بوده است. تعداد مراكز آموزش پيش دبستاني سراسر چين از 180 هزار باب به 110 هزار باب و شمار كودكان حاضر در اين مراكز نيز از 112 / 27 ميليون نفر به 218 / 20 ميليون نفر و نسبت كودكان رده هاي سني3 تا 6 سال از 41 درصد به 34 درصد كاهش يافته است .علت اصلي اين مسئله آنست كه برخي از دولت هاي محلي به آموزش وپرورش پيش دبستاني اهميت نداده و بر اين عقيده اند كه آموزش و پرورش پيش دبستاني بخشي از آموزش اجباري محسوب نمي گردد . در زمان اجراي كوچك سازي ساختار اداري دولت ، برخي از سازمانهاي اداري مرتبط با آموزش پيش دبستاني حذف شده و آموزش كودكستاني تحت نظارت دولت قرار نگرفته است ، برخي از دولتهاي محلي نيز، مقطع آموزش پيش دبستاني را وارد عرصه بازار خصوصي نموده و مبادرت به قطع بودجه مدارس پيش دبستاني نمودند. بدين ترتيب حقوق معلمين مدارس پيش دبستاني و هزينه آنان تامين نگرديده است. بلكه آنان جهت تامين بودجه مورد نياز خود به كارهاي ديگر روي آوردند . به علت كمبود بودجه حتي تعدادي از مدارس پيش دبستاني به بخش خصوصي فروخته شده و يا به انبار تبديل گرديده اند . با توجه به وضعيت پيش آمده و جهت جلوگيري از بروز لطمات بيشتر به بخش آموزش پيش دبستاني ، ادارات مربوطه دولتي در حال تدوين مقرراتي جهت ” اصلاح ساختار و توسعه آموزش پيش دبستاني ” مي باشند.