بررسی اعتیاد به الکل و درمان آن
دسته بندي :
جزوه »
روانشناسی و روانپزشکی
اعتیاد به الکل : نشانه ها، علائم
اعتیاد به الکل یک بیماری با چهار ویژگی اصلی است که عبارتند از:وسوسه مصرف مواد – نیاز شدید به نوشیدن
از دست دادن کنترل – قادر به متوقف کردن نوشیدن نیست
وابستگی جسمی- نشانه های ترک دارو مانند تهوع، عرق کردن، لرزش
تحمل – نیاز به نوشیدن مقدار بیشتری از الکل
اعتیاد به الکل ازکارهای خطرات است. نوشیدن می تواند خطر ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش دهد. همچنین می تواند باعث صدمه به کبد، مغز و سایر اندام ها شود. نوشیدن در دوران بارداری می تواند به کودک آسیب برساند. اعتیاد به الکل نیز خطر مرگ ناشی از تصادف با خودرو، جراحات، قتل و خودکشی را افزایش می دهد.
الکل یکی از شایعترین مواد مورد سوء مصرف در در دنیاست. اعتیاد به الکل اغلب با عنوان الکلیسم نامیده می شود. الکل موجود در مشروبات الکلی اتانول نام دارد و از تخمیر میوه، سبزی و دانه های گیاهی به دست می آید.
مشروبات الکلی میزان متفاوتی از الکل را دارند. (برای مثال آبجو ۵% ، شراب ۱۰-۱۵% و ویسکی و عرق حدود ۴۰% الکل دارد.) . مشروبات الکلی به صورت بی رنگ یا به رنگهای متفاوتی تولید می شوند.بعضی از افراد نیز الکل طبی راکه مایعی بی رنگ است ومصارف پزشکی دارد را با نوشابه های مختلف مخلوط می کنند.
نوع دیگری از الکل که از چوب بدست می آید متانول است که الکل صنعتی نامیده میشود. با توجه به سهولت دسترسی به این ماده و ارزان بودن به کرات مورد سوءمصرف واقع میشود که ممکن است به کوری، اغماء و حتی مرگ منجرگردد.
آثار مصرف الکل :
عوارض جسمانی مصرف الکل: کاهش فشارخون، احساس گرما، تلو تلو خوردن هنگام راه رفتن.
عوارض روانی مصرف الکل: رفتار نامناسب، پرحرفی یا کم حرفی، حرف زدن نامربوط، معاشرتی شدن یا گوشه گیری و پرخاشگری، اختلال تعادل و ناتوانی انجام حرکات ظریف، اختلال در توجه و حافظه.
عوارض طولانی مدت مصرف الکل:
اختلال خواب، بیماریهای معده (زخم معده)، درگیری مری و کبد، سوءتغذیه، افزایش فشارخون و خطر سکته قلبی و مغزی، ضعف عضلانی، ناتوانی جنسی و تأخیر در انزال، توهمات شنوایی، فراموشی پایدار، افزایش خطر سرطانهای سر و گردن و دستگاه گوارش.
علائم ترک مصرف الکل:
چنانچه فردی پس از مصرف طولانی و زیاد الکل ناگهان آن را قطع کند یا مقدار آن را ناگهانی کاهش دهد، به طور متوسط پس از ۸-۶ ساعت علائم زیر بروز خواهد کرد:
تعریق، افزایش ضربان قلب، لرزش شدید دست ها، بی خوابی، تهوع و استفراغ، اضطراب، تشنج، توهمات شنوایی و بینایی.
چگونه کمک کنیم؟
بمنظور پیشگیری از ایجاد فراموشی ناشی از مصرف طولانی مدت الکل ، هر فرد الکلی باید روزانه ۱۰۰میلی گرم ویتامین ۱B (تیامین) مصرف کند و باید به مصرف کننده توصیه کرد که میزان مصرف روزانه یا هفتگی خود را ثبت کند.
حداقل دو روز در هفته استفاده نکند، از مشروبات الکلی با درصد الکل کمتر استفاده کند یا به صورت رقیق شده مصرف کند. چنانچه فرد دچار مسمومیت شدید با الکل شده باشد به منظور حمایت تنفسی و توجه به آب و املاح و حرارت بدن نظارت پزشکی ضروری است.چنانچه قصد ترک الکل را داشته باشند، نظارت روانپزشک برای شروع داروهای مسکن و جلوگیری از بروز هذیان ضروری است.
سایر اطلاعات در مورد اعتیاد به الکل:
۷۲ ساعت تا یک هفته پس از قطع مصرف ناگهانی الکل امکان بروز تشنج و حالتهای هذیانی شدیدی که ممکن است منجر به مرگ شود، وجود دارد که نظارت تخصصی را در این دوران الزامی می کند .
شکایات منجربه مراجعه
• خلق افسرده
• عصبی شدن
• بی خوابی
• عوارض جسمی مصرف الکل (زخم معده، گاستریت،بیماری کبدی)
• علایم بازگیری الکل (تعریق، لرزش، کسالت صبحگاهی، توهمات و تشنج)
نشانه‌های وابستگی به الکل
-مشکل در کنترل کردن مصرف الکل
-علاقه وافر به مصرف الکل
-تحمل (نوشیدن مقادیر زیاد الکل بدون ظاهرشدن مسمومیت )
-بازگیری (اضطراب، لرزش، تعریق پس ازقطع مصرف )
– برای برخی بیماران که فاقد موارد بالا می باشند، کاهش مصرف الکل ممکن است مطلوب باشد.
اطلاعات مورد نیاز برای بیمار وخانواده
۱) وابستگی به الکل یک بیماری جدی است. قطع یا کاستن از مصرف الکل فواید روانی وجسمی را به همراه دارد.
۲) نوشیدن الکل در طی حاملگی می‌تواند به کودک صدمه بزند.
۳) دربرخی موارد مصرف مضر الکل، حتی اگر علائم وابستگی وجودنداشته باشد، کاهش یا قطع مصرف همیشه مطلوب است .
۴) برای بیمارانی که دچار وابستگی به الکل هستند، هدف فقط ترک الکل است.
۵) عود مصرف امری شایع است. کاهش یاقطع مصرف اغلب نیازمند اقدامات مکرر است. نتیجه اقدام، بستگی به انگیزه واعتماد به نفس بیمار دارد.
مشاوره با بیمار وخانواده
۱) برای کسانی که خواهان توقف فوری هستند:
• روز مشخصی رابرای توقف مصرف تعیین کنید.
• با بیمار در مورد روش‌های اجتناب از مصرف و همچنین راه‌های مقابله با موقعیت‌های مشکل (نظیر برخوردهای اجتماعی یا حوادث استرس آور) به بحث بپردازید.
• برای کمک به بیمار درجلوگیری از مصرف الکل، درباره روش‌هایی برای کنار آمدن با حوادث استرس آور بدون استفاده از الکل ویا طرز برخورد و پاسخ‌گویی به دوستانی که هنوز الکل می‌نوشند، طرح‌های خاصی ارایه دهید.
• اعضای خانواده یا دوستانی را که از قطع مصرف الکل حمایت می‌کنند، شناسایی کنید.
۲) درصورتی‌که کاهش مصرف الکل هدفی عاقلانه تر به نظر می رسد،( یا درصورتی‌که تمایلی به قطع ندارد):
• درباب هدفی معین برای کاهش مصرف با وی مذاکره کنید (همچون این‌که بیش از دوبار در روز الکل مصرف نکند ودرهر هفته دوروز از مصرف الکل احتراز کند).
• به بحث درمورد استراتژی‌های احتراز یا کنار آمدن با موقعیت‌های خطرناک (همچون موقعیت‌های اجتماعی، حوادث استرس آور ) بپردازید.
• به معرفی روش‌های مراقبه شخصی و رفتارهایی که متضمن مصرف بی خطرتر الکل می‌باشند بپردازید (همچون محدود کردن زمان، نوشیدن آهسته تر الکل ).
۳) برای بیمارانی که درحال حاضر علاقه‌مند به قطع یا کاستن از مصرف نیستند:
• آنها را طرد یا سرزنش نکنید.
• مشکلات طبی ویا اجتماعی ناشی از مصرف الکل را برایشان روشن کنید.
• برخوردی غیر داورانه داشته باشید.
مشاوره با متخصص
بازگیری شدید از الکل (همراه با توهم وناپایداری سیستم عصبی خودکار) ممکن است نیاز به بستری دربیمارستان واستفاده ازدوز بالاتر داروهای ضداضطراب داشته باشد.درصورت وجود اختلال روانپزشکی شدید یا بقای علایم اختلال روانپزشکی پس از سم زدایی وقطع مصرف، مشاوره با روانپزشک را مدنظر قرار دهید.
الكليسم عبارت است از وابستگي فيزيولوژيك (جسماني) و رواني به الكل، كه موجب بروز بيماري‌هاي مزمن و بروز مشكل در روابط بين فردي و مشكلات خانوادگي و كاري مي‌شود.
علايم شايع
مراحل اوليه
كم بودن تحمل نسبت به بروز اضطراب
نياز به الكل در آغاز روز، يا در زمان‌هاي استرس
بي‌خوابي؛ كابوس
بروز يك حالت ناخوشايند و سردرد صبح روز بعد از مصرف زياد الكل و نيز بيشتر شدن موارد غيبت و حاضر نشدن سركار
مشغوليت ذهني زياد براي تهيه الكل و پنهان كردن نوشيدني الكلي از خانواده و دوستان
احساس گناه يا آزردگي و تحريك‌پذيري وقتي كه ديگران مي‌گويند كه وي الكل مصرف مي‌كند. مراحل پيشرفته
از هوش رفتن‌هاي كوتاه مدت به دفعات؛ كاهش حافظه
بروز يك حالت هذياني همراه با لرزش (علايم در اين حالت عبارتند از لرزش، توهمات، گيجي، عروق ريزش، تندشدن ضربان قلب). اين حالت اغلب در اثر نرسيدن الكل رخ مي‌داد.
بيماري كبدي (پوست يا چشم‌ها زرد مي‌شوند)
اختلال رشته‌هاي عصبي دست و پا و نيز دستگاه عصبي (كرخت شدن و سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها، كاهش علاقه و توانايي جنسي، گيجي، كُما)
علل
هنوز به طور كامل مشخص نشده‌اند، اما موارد زير را مي‌توان ذكر كرد:
عوامل شخصيتي، به خصوص وابسته بودن، عصبانيت، جنون و سرخوشي، افسردگي يا در خود فرورفتن
تأثيرات خانوادگي، به خصوص الكلي بودن والدين يا طلاق آنها
عوامل ارثي
فشار اجتماعي يا فرهنگي براي نوشيدن الكل
اختلالات شيميايي در بدن (شايد)
عوامل افزايش دهنده خطر
عوامل فرهنگي. در برخي از گروه‌هاي قومي ميزان الكليسم بالا است كه ممكن است به دلايل اجتماعي يا زيست‌شناختي باشد.
استفاده از مواد مخدر تفريحي
بروز بحران در زندگي، مثلاً بي‌كاري، نقل مكان مداوم، يا از دست دادن دوستان يا خانواده
عوامل محيطي مثل در دسترس بودن، مناسب بودن قيمت، و پذيرش اجتماعي الكل در گروه فرهنگي، كاري يا اجتماعي كه فرد بدان تعلق دارد.
پيشگيري
اگر احياناً الكل مصرف مي‌كنيد، سعي كنيد مصرف آن را قطع كنيد. در اين حالت خود را به عنوان يك فرد نمونه سالم به ديگران معرفي خواهيد كرد. به تدريج محدوديت‌هايي براي مصرف در نظر بگيريد، سعي كنيد به تدريج كمتر بنوشيد، تا كاملاً آن را قطع كنيد.
در صورت الكلي شدن همسر، دوست، يا همكار خود، به وي كمك كنيد تا مشكل خود را بپذيرد و درخواست كمك كند.
عواقب مورد انتظار
با اجتناب از الكل يا موادمخدر، مست يا معتاد نبودن را تجربه خواهيد كرد. اين تغيير مثبت در شيوه زندگي چندان آسان به دست نمي‌آيد و بازگشت به عادت بد قديمي به دفعات رخ خواهد داد. اما اگر مصممم باشيد، مي‌توانيد الكل را به كلي ترك كنيد.
عوارض احتمالي
بيماري مزمن و پيش رونده كبدي
زخم معده همراه با خونريزي؛ التهاب معده
التهاب رشته‌هاي عصبي، لرزش، حملات صرعي و اختلال مغزي، زمين خوردن در خانه
التهاب لوزالعمده
التهاب قلب
آسيب ذهني و جسماني به جنين، در صورتي كه مادر به هنگام بارداري الكل بنوشد.
اعضاي خانواده افراد الكلي ممكن است دچار مشكلات رواني شوند. اين مشكلات احتياج به درمان دارند.
درمان
اصول كلي
درمان شامل اقدامات كوتاه‌مدت براي متوقف كردن نوشيدن الكل و كمك بلندمدت براي رفع مشكلاتي است كه باعث الكلي شدن فرد شده‌اند.
ممكن است نياز به سم‌زدايي وجود داشته باشد. سم‌زدايي عبارت است از مراقبت پزشكي در زماني كه فرد نوشيدن الكل را متوقف كرده و نتيجتاً دچار علايم محروميت از الكل شده است، تا به اين ترتيب فرد بتواند اين مرحله را بدون مشكل پشت سر بگذارد.
گاهي اوقات نياز به بستري شدن در يك مركز تخصصي وجود دارد.
به قرار ملاقات خود با پزشك و مشاور پايبند باشيد.
به ارزيابي مجدد نحوه زندگي، دوستان، كار، و خانواده خود بپردازيد و در اين ارزيابي، عواملي كه باعث تشويق به نوشيدن الكل مي‌شوند را شناسايي و تغيير دهيد
داروها
دي سولفيرام. با مصرف اين دارو، فرد به هنگام نوشيدن الكل دچار علايم جسماني ناخوشايندي مي‌شود كه وي را از نوشيدن الكل بيزار مي‌كند. نالتِرِكسون نيز دارويي است كه لذت نوشيدن الكل را كاهش مي‌دهد.
داروهايي كه براي كنترل علايم محروميت از الكل مصرف مي‌شوند عبارتند از بنزوديازپين‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهاي ضد روان‌پريشي، و داروهاي ضدصرع (در صورت بروز حمله صرعي)