امر به معروف و نهی از منکر

دسته بندي : علوم انسانی » معارف اسلامی
عنوان مقاله: امر به معروف و نهی از منکر
قالب فایل: WORD

فهرست مطالب:
● معنى معروف و منكر و اقسام و مراحل آن
● نگاهى به آيات قرآن و روايات
● نظارت عمومى و مساله آزادى
● لقمان و مساله امر به معروف و نهى از منكر

* بخشی از ابتدای مقاله:

معنى معروف و منكر و اقسام و مراحل آن
واژه معروف در اصل هر كار نيكى است، كه علاوه بر نيكى، انجام دهنده اش آن را به اين وصف بشناسد، يا توسط ديگرى به اين عنوان شناسانده شود. بعضى گفته اند: «معروف يعنى شناخته شده، چرا كه فطرت پاك انسانى با آن آشنا است، و ضد آن منكر است كه به معنى ناشناخته مى باشد. بهترين راه براى شناخت معروف و نيكى، مراجعه به شرع مقدس است، كه همان عقل خارجى است. چنان كه عقل در نهاد انسان، شرع داخلى است، بنابراين، هر چيزى را كه شارع مقدس اسلام به آن امر كرد، و مسلمانان را به انجام آن ترغيب نمود، همان معروف است. روى اين حساب ما در شناخت معروف، بايد به دستورهاى واجب يا مستحب دين اسلام مراجعه كنيم. ونيكى آن را از نظر دين احراز نماييم.
و در قرآن و روايات صدها و هزارها مصداق معروف ذكر شده است، مانند: ايمان، تلاوت قرآن، تفكر و انديشيدن، توكل و اعتماد بر خدا، صبر و شكيبايى، پرهيزكارى، پيروى از خدا و رسول، پيشى گرفتن براى تحصيل علم و كارهاى نيك، انفاق، فرو بردن خشم، عفو و بخشش، احسان و نيكى، اطمينان به صحت وعده ها، توبه، سير در زمين و توجه و عبرت گيرى، جهاد و پيكار، شهادت در راه خدا، عدالت، شكر خدا، دعا كردن، استقامت وايستادگى، بردبارى، خوش اخلاقى، مشورت، آموزش قرآن ودانش، صراحت و قاطعيت در بيان حق، تحمل آسيب ها و گرفتارى ها، ذكر خدا، نماز، روزه، حج، هجرت، استقامت در راه حق، مرابطه و مرزدارى، صدقه و راستى، امانت دارى، تقيه در موارد خود، دوستى با دوستان خدا، و دشمنى با دشمنان خدا، وفاى به عهد، عفت، شجاعت، سخاوت، دوستى و اتحاد با شايستگان، قيام و انقلاب براى تحقق آرمان هاى مقدس، عمل صالح، يارى دين، آمادگى براى دفاع از حق، استفاده بهينه از وقت، دعا و مناجات، رازدارى، حساب گرى، خشنودى به رضاى خدا، آشكار ساختن حق، گمان نيك، دفاع از مظلوم، صله رحم، نيكى به پدر و مادر، نيكى به همسايه، ادب در برابر استاد، حق شناسى، تدبر در قرآن، اخلاص، ياد مرگ و معاد، تلاوت قرآن، قرض الحسنه دادن، يارى كردن مؤمن، وساطت براى تحقق ازدواج بين زن و مرد و...
اما واژه منكر، در اصل به معنى كار بدى است كه همان كار، حرام يا زشت و مكروه مى باشد، كه از نظر فطرت، ناشناخته، و غريب و ناهماهنگ است.
بنابراين نهى ازمنكر بر دو گونه است: نهى از منكر واجب، نسبت به كارهاى حرام، و نهى از منكر مستحب نسبت به كارهاى مكروه. امر به معروف نيز بر دو گونه است: امر به معروف واجب نسبت به واجبات، و امر به معروف مستحب نسبت به مستحبات.
حضرت امام خمينى قدس سره الشريف در اين راستا مى فرمايد:
«آنچه عقلا يا شرعا واجب است، امر به آن واجب است و آنچه از نظر عقل زشت است و از نظر شرع حرام است، نهى از آن، واجب است، و آنچه مستحب است، امر به آن مستحب بوده، و آنچه مكروه است، نهى از آن، مستحب مى باشد.» (2)...