انواع واکسنهای دامی و کاربرد آنها

دسته بندي : فنی و مهندسی » دام و طیور
- واكسن قانقارياي كبدي :
اين واكسن در گوسفند و بز براي پيشگيري از بيماري قانقارياي كبدي استفاده مي‌شود . اولين تزريق واكسن به مقدار 3-2 سي‌سي بصورت زير جلدي تزريق مي‌شود سپس دو هفته بعد تكرار شده و تزريقات بعدي هر 12- 10 ماه يكبار خواهد بود . اين واكسن در دو هفته آخر آبستني نبايد مورد استفاده قرار گيرد.
7- واكسن تيلريوز :
اين واكسن جهت پيشگيري از بيماري تيلريوز يا زردي گاو بكار مي‌رود . مقدار تزريق واكسن 1 سي‌سي بصورت زير جلدي است و در فصل زمستان انجام مي‌شود . اين واكسن نبايد در گاوهاي آبستن بيش از 4 ماهگي ، حيوانات تب دار ، گوساله‌هاي كمتر از 2 ماهگي و تا 10 روز پس از زايمان استفاده شود.
8- واكسن آنتروتوكسمي يا علفي
اين واكسن جهت پيشگيري از بيماري آنتروكسمي يا علفي در گوسفند بكار مي‌رود. در ميش 2 تزريق به فاصله 2 هفته به غير از 2هفته آخر آبستني استفاده مي‌شود . در بر ه ميشهاي واكسينه در سن 2 ماهگي يك تزريق واكسن انجام شده و 4-3 هفته بعد تكرار مي‌گردد.
نواع وکسن های دامی و نحوه استفاده آنها (بخش اول)
واکسن کشته آگالاکسی
این واکسن از مایکوپلاسمای کشته در فرمالدئید تهیه شده جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری آگالاکسی در گوسفند و بز استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
دو تزریق زیر جلدی و هر تزریق به مقدار 1 میلی لیتر با فاصله 2 هفته ، گوسفند و بز را برای مدت تقریبا 6 ماه ایمن می سازد . برای کسب بهترین نتایج ، حیوانات باید از 3 ماهگی به بعد سالی دو بار واکسینه شوند . واکسیناسیون میش های آبستن 2 ماه پیش از بره زایی توصیه می شود .
به هنگام واکسیناسیون شیشه محتوی واکسن باید بخوبی تکان داده شود . ویالهای خالی یا ویالهایی که باز شده ولی بطور کامل خالی نشده اند را باید معدوم کرد .
توصیه و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون مصرف نماید و از مصرف واکسن در روزهای بعد خودداری شود
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- چنانچه در دامها علائم شوک آنافیلاکتیک ظاهر شود ، فورا به آنها داروهای ضدحساسیت یا آدرنالین تجویز گردد .
- توصیه می گردد که میش های آبستن دو ماه قبل از زایش واکسینه شوند تا ایمنی حاصله به نتاج نیز منتقل شود .
عوارض جانبی :
بعلت وجود سرم نرمال اسب در واکسن ، احتمال بروز شوک پس از واکسیناسیون وجود دارد لذا توصیه می شود ابتدا تعداد کمی از گله واکسینه شده و به مدت یک یا دو ساعت تحت نظر قرار گیرند ، سپس در صورت عدم مشاهده علائم شوک ، نسبت به واکسیناسیون بقیه گله اقدام گردد .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتیگراد و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود .
هر بطری محتوی 100 میلی لیتر واکسن است .
واکسن آبله بزی TC سویه گرگان
این واکسن جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری آبله بزی در نژادهای بومی ایران مصرف می شود . مصونیت این واکسن در صورت استفاده صحیح یک سال می باشد .
دز و نحوه مصرف :
واکسن لیوفیلیزه را در 100 میلی لیتر حلال خنک (محلول نمک فیزیولوژیک ) حل کرده و بطری را بخوبی تکان داده و 5/0 میلی لیتر آن را از راه زیر جلدی تزریق کنید .
حیوانات آبستن نباید در آخرین ماه آبستنی واکسن زده شوند . توصیه میشود واکسن در نژادهای غیر بومی ایران مورد استفاده قرار نگیرد .
واکسن آبله گوسفندی TC سویه RM/65
این واکسن جهت ایمن سازی فعال علیه آبله گوسفندی مصرف می شود . مصونیت این واکسن در صورت استفاده صحیح یک سال می باشد .
دز و نحوه مصرف :
واکسن لیوفیلیزه را در 100 میلی لیتر حلال خنک ( محلول نمک ) حل کرده و بطری را بخوبی تکان داده و 5/0 میلی لیتر آن را به طریق زیر جلدی تزریق می کنند .
حیوانات آبستن نباید در آخرین ماه آبستنی واکسن زده شوند .
توصیه و احتیاطات لازم واکسنهای آبله بزی و گوسفندی :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- پس از تهیه محلول واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون به فاصله یک الی دو ساعت مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- واکسن از 3 ماهگی تجویز شود .
- مایع حلال باید حتی المقدور خنک باشد تا واکسیناسیون نتیجه بهتری داشته باشد . حل کردن واکسن در آب گرم مقدار زیادی ویروس را از بین می برد و ایمنی لازم ایجاد نمی شود .
عوارض جانبی :
پس از تزریق صحیح واکسن هیچگونه واکنش موضعی یا عمومی در دام دیده نشده است . در صورتی که واکسن بین جلدی تزریق گردد ، تورمی به بزرگی 2-1 سانتیمتر در محل تزریق ظاهر خواهد شد که این واکنش کاملا طبیعی و بی ضرر می باشد .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
بطری های 200 میلی لیتری این واکسن بهمراه حلال عرضه می شود .
واکسن زنده آنتراکس ( شاربن )
این واکسن محتوی اسپور باکتری باسیلوس آنتراسیس بوده و جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری آنتراکس در گاو ، گاومیش ، گوسفند ، بز و دیگر حیوانات حساس به شاربن استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
تزریق زیر جلدی 2 میلی لیتر واکسن در حیوانات بزرگ 5/0 میلی لیتر در گوسفند و بز در پشت ناحیه کتف ، این حیوانات را تقریبا به مدت یک سال در برابر بیماری مصون می سازد . واکسیناسیون سالیانه حیواناتی که بالاتر از 3 ماه سن دارند توصیه می شود . در مناطقی که درصد بروز بیماری بالاست ، دوبار واکسیناسیون در سال توصیه می شود .
حیوانات آبستن نباید در ماه آخر آبستنی واکسن زده شوند .
توصیه و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون به فاصله یک الی دو ساعت مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- واکسن از 3 ماهگی تجویز شود .
- دامهای واکسینه شده چند روز قبل از واکسیناسیون و حداقل تا 2 هفته پس از واکسیناسیون نباید آنتی بیوتیک دریافت دارند .
- چون ایمنی حاصل از واکسیناسیون در اسب ها بتدریج ایجاد می شود بنابراین بعد از اولین واکسیناسیون ، تزریق باید یک ماه بعد تکرار شده سپس سالانه تزریق گردد.
- ندرتا در بعضی نژادهای حساس ممکن است پس از تزریق واکسن در محل تزریق ، ادم گسترده ظاهر شود که بهتر است در چنین گله هایی ابتدا تعداد کمی از دامها واکسینه شده ، چنانچه آثار ادم مشاهده نشد ، بعد از حدود یک هفته بقیه گله واکسینه شود .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
هر بطری محتوی 100 میلی لیتر واکسن است .
واکسن شاربن علامتی
این واکسن جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری شاربن علامتی در نشخوارکنندگان کوچک و بزرگ استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
دو تزریق زیر جلدی ( 2 میلی لیتر برای گوساله و گوسفند و 3 میلی لیتر برای گاو ) به فاصله 2 هفته مصونیتی به مدت تقریبی 10 الی 12 ماه در این دام ها بوجود می آورد .
توصیه و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون به فاصله یک الی دو ساعت مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- به ندرت پس از مصرف واکسن شوک آنافیلاکتیک در برخی نژادهای حساس مشاهده شده است . برای جلوگیری از آن توصیه می گردد که پس از تزریق واکسن در صورت بروز شوک داروهای آنتی هیستامین یا آدرنالین تحت نظر دامپزشک تزریق گردد .
- توصیه می گردد میش ها حداکثر تا سه هفته پیش از زایمان واکسینه گردند تا ضمن ایجاد ایمنی برای خود ، بره ها نیز مصونیت یابند .
عوارض جانبی :
معمولا پس از تزریق برجستگی کوچکی در محل تزریق ظاهر می شود که موضعی و بی ضرر بوده و طی 2-1 هفته از بین می رود .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
هر بطری محتوی 250 میلی لیتر واکسن است .
واکسن مشترک شاربن علامتی – سپتی سمی هموراژیک
این واکسن جهت ایمن سازی فعال علیه شاربن علامتی و سپتی سمی هموراژیک استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
تجویز واکسن با تزریق زیر جلدی در یک طرف گردن انجام می پذیرد . دز واکسن از 2 میلی لیتر برای گوساله ها تا 3 میلی لیتر برای گاوها و گاومیش ها متفاوت است . این واکسن مصونیت 6 ماهه می دهد .، در نتیجه دوبار واکسیناسیون در سال توصیه می شود .
از واکسیناسیون حیوانات آبستن در آخرین ماه آبستنی خودداری شود .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
هر بطری محتوی 250 میلی لیتر واکسن است .

نواع وکسن های دامی و نحوه استفاده آنها (بخش سوم)
واکسن بروسلا ملی تنسیس سویه FD Rev1
این واکسن محتوی اجرام زنده و لیوفیلیزه باکتری Brucella melitensis سویه Rev1 می باشد و جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری بروسلوز در بره ها و بزغاله ها استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
یک دز واکسن ( 1 میلی لیتر ) را بصورت زیر جلدی در ناحیه پشت کتف بره ها و بزغاله ها در سن 4 ماهگی و یک ماه پیش از رسیدن به سن تولید ( سن جفت گیری ) تزریق می کنند .
در گوسفندان و بزهای بالغ استفاده نمی شود . بره ها و بزغاله های نر را در صورتی که قرار باشد برای تولید مثل مورد استفاده قرار گیرند ، واکسینه می کنند .
واکسن باید ظرف 2 ساعت پس از حل شدن ، مورد استفاده قار گیرد .
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- حتما پس از تهیه شیرابه واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- واکسن پس از اضافه کردن مایع حلال می بایستی در مدت زمان حداکثر 2 ساعت مصرف گردد ، در غیر اینصورت باقی مانده آن قابل مصرف نخواهد بود .
- بهنگام کشیدن واکسن بداخل سرنگ و یا خارج کردن هوا و مازاد واکسن احتیاط کامل بعمل آید که به سر و صورت پاشیده نشود چون واکسن دارای جرم زنده است در حین تزریقات اگر مایع واکسن بر سر و صورت پاشید بلافاصله با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده محل مورد نظر را شستشو دهید .
- واکسن از 12-6 ماه پس از تاریخ تولید ( بسته به برچسب تولید ) طبق توصیه سازنده قابل مصرف می باشد .
- تزریق واکسن به بره ها و بزغاله های نری که در گله باقی می مانند ضروریست . یک بار تزریق برای طول عمر اقتصادی کافی است ولی چنانچه برای مدت طولانی از آنها استفاده شود باید دز کاهیده دریافت دارند .
- در صورت تزریق دز کامل واکسن در دام آبستن و شیرده ، احتمال سقط جنین و یا دفع بروسلا از راه شیر وجود دارد .
موارد منع مصرف :
در دام آبستن و در طول دوره شیردهی مصرف نشود .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد نگهداری شود .
واکسن بصورت ویالهای 100 دزی و بهمراه حلال عرضه می شود .
واکسن RD.REV1
(تب مالت)
شیشه حاوی 100 میلی لیتر واکسن می باشد
شرایط نگهداری: 4 درجه سانتیگراد
تزریق بصورت زیر جلدی در ناحیه گردن یا پشت کتف
مقدار تزریق:
گوسفند و بز: نیم میلی لیتر
در هنگام کشیدن واکسن بداخل سرنگ تهیه سوسپانسیون و خارج کردن هوای مازاد واکسن احتیاط کامل بعمل آید که به سر و صورت نپاشد. در صورت وقوع فوراً با مایع ضد عفونی کننده با آب و صابون شسته شود.
واکسن زنده طاعون TC سویه Plowright
این واکسن محتوی ویروس طاعون ، سویه Plowright است که روی کشت سلول اولیه کلیه گوساله تخفیف حدت یافته و تحت انجماد و خلاء خشک گردیده است و جهت ایمن سازی فعال علیه طاعون در گاو ، گاومیش ، گوسفند و بز استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
واکسن لیوفیلیزه را در 100 میلی لیتر حلال ( محلول نمک فیزیولوژیک ) خنک حل کرده و پس از تکان دادن 1 میلی لیتر از آنرا به طریق زیر جلدی تزریق کنید .
حیوانات آبستن نباید در آخرین ماه آبستنی واکسینه شوند .
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- حتما پس از تهیه شیرابه واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- واکسن پس از اضافه کردن مایع حلال می بایستی در مدت زمان حداکثر 2 ساعت مصرف گردد ، در غیر اینصورت باقی مانده آن قابل مصرف نخواهد بود .
- بهنگام کشیدن واکسن بداخل سرنگ و یا خارج کردن هوا و مازاد واکسن احتیاط کامل بعمل آید که به سر و صورت پاشیده نشود چون واکسن دارای جرم زنده است در حین تزریقات اگر مایع واکسن بر سر و صورت پاشید بلافاصله با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده محل مورد مورد نظر را شستشو دهید .
- واکسن از سن 6 ماهگی تجویز شود .
- مایع حلال باید حتی المقدور خنک باشد تا واکسیناسیون نتیجه بهتری داشته باشد . حل کردن واکسن در آب گرم مقدار زیادی ویروس را از بین می برد و ایمنی لازم ایجاد نمی شود .
عوارض جانبی :
عوارض جانبی ندارد .
شرایط نگهداری :
این واکسن در دمای 20 - سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
واکسن طاعون در ویالهای 100 دزی و به اضافه حلال عرضه می شود .
با توجه به موفقیت کشور در ریشه کنی طاعون این واکسن در حال حاضر استفاده نمی شود .
واكسن تب برفكی ( FMD )

این واکسن پس از کشت سه تیپ مختلف ویروس FMD ( Asia ، O و A ) در سلول و غیرفعال سازی آن توسط BEI و مخلوط کردن تیپهای مختلف و جذب آنها روی ژل هیدروکسید آلومینیوم تهیه شده است و جهت ایمن سازی فعال علیه ویروس بیماری تب برفکی تیپ های Asia ، O و A در گاوها ، بزها و گوسفندانی که از نظر کلینیکی سالم هستند استفاده می گردد .
دز و نحوه مصرف :
بمنظور یکنواخت ساختن واکسن ، شیشه محتوی واکسن را پیش از مصرف بخوبی تکان دهید . حیوانات در سن 4 ماهگی یا بالاتر تحت واکسیناسیون قرار می گیرند . تزریق مطلقا زیرجلدی بوده و میزان آن به شرح ذیل می باشد :
گاوهای به وزن 200کیلوگرم یا بیشتر : 5 میلی لیتر در غبغب یا در هر دو طرف گردن
گاوهای کمتر از 200 کیلوگرم : 5/2 میلی لیتر در غبغب یا در هر دو طرف گردن
گوسفند و بز : 1 میلی لیتر در یک طرف گردن
حیواناتی که برای اولین بار واکسینه می شوند باید 3 الی 4 هفته بعد نیز دز یادآور به آنها تزریق شود . سپس واکسیناسیون باید هر 6 ماه یک بار تکرار شود . به هنگام شیوع بیماری ، حیواناتی را که علائم بیماری را نشان می دهند باید جدا کرد و بقیه گله مجددا تحت واکسیناسیون قرار بگیرند . در چنین شرایطی حیوانات زیر 4 ماه تحت واکسیناسیون قرار گرفته اما باید در 4 ماهگی مجددا واکسن زده شوند و پس از آن دزهای منظم یادآور به این دامها تزریق شود .
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- به محض شیوع بیماری بایستی فورا دامهای آلوده را جدا نمود ، ضمن ضدعفونی کردن کامل بستر دام ، سریعا اقدام به واکسیناسیون سایر دامها کرد .
- برای نتیجه گیری بهتر و حفاظت منطقه از شیوع مجدد ، باید شیوه واکسیناسیون حلقه ای بکار برد و این روش را هر سال ادامه داد .
- تزریق همزمان واکسن تب برفکی و واکسن های میکروبی باید با رعایت تزریق در دو منطقه جداگانه بدن صورت گیرد .
- تزریق عضلانی واکسن ممنوع است .
- در دامهایی که برای اولین بار واکسن تب برفکی تزریق می شود ، تزریق مجدد آن بعد از سه تا چهار هفته ضروریست و واکسن باید به دامهای سالم و غیر آلوده تزریق شده ، هر شش ماه یکبار تجدید گردد ولی در شرایط اپیدمی هر 4 ماه یکبار توصیه می گردد .
موارد منع مصرف :
تزریق عضلانی واکسن ممنوع می باشد . pH پائین باعث تخریب آنتی ژن شده ، بعلاوه ممکن است تولید آبسه چرکی و دردناک نماید . این واکسن نباید همراه دیگر واکسن های ویروسی بکار برده شود . واکسیناسیون حیواناتی که از بیماریهای عفونی یا انگلی رنج می برند ( سل ، شبه سل ، تیلروز ، کپلک ) و یا دامهایی که دچار فقر غذایی هستند ، نتایج خوبی در بر نخواهد داشت . دامهای جوان کمتر از 4 ماه و همچنین در دامهای آبستن سنگین بدون رعایت کامل آرامش عصبی حیوان توصیه نمی شود . این واکسن نمی تواند در هنگام واکسیناسیون ، از بروز بیماری در حیواناتی که در دوره کمون هستند جلوگیری بعمل آورد .
نباید بیش از 2 ساعت واکسن را در دمای بالاتر از دمای توصیه شده نگهداری نمود . موازین بهداشتی را در هنگام استفاده از واکسن مراعات نمائید . معمولا آماس در محل تزریق ظاهر می شود اما موقتی بوده و پس از چند روز برطرف می شود . با این وجود ندول سختی دیده می شود که برای مدت طولانی باقی می ماند . در صورتی که سوزن استریل و محل تزریق ضدعفونی شود هرگز دمل چرکی دیده نخواهد شد .
شرایط نگهداری :
در محل تاریک و در دمای 4+ الی 8+ درجه سانتی گراد نگهداری شود .
نواع وکسن های دامی و نحوه استفاده آنها (بخش چهارم)
(واكسن ضد اسهال گوساله ها) Kolibin-Re :
Rotavirus + Corona virus + E. Coli
این واكسن از ویروس های بی اثر شده Corona virusو Rotavirus و نیز از باکتری E. Coli سویه بیماری زای غیر فعال (SEROTYPES 08:K35/09:K99-0101:K35/K99) تهیه گردیده كه با تزریق به گاوهای آبستن، پادتن لازم در آغوز آنها بوجود آمده و این آغوز، گوساله های شیرخوار را در برابر اسهال كشنده روزهای اول تولد محافظت می نماید.
قابل ذكر است كه نتایج بدست امده از تحقیقات انجام شده در موسسه تحقیقات دامی در Compton در انگلستان نشان می دهد كه از میان عوامل بیماریزای فوق (Rotavirus و Corona virus, E Coli) نقش عمده بر عهده روتاویروس بوده و كروناویروس در مرحله دوم اهمیت و عامل اسهال های آبكی چند روز اول تولد گوساله ها عمدتا E. Coli می باشد.
دستور مصرف: مقدار 5 سی سی از این واكسن به صورت زیر جلدی در فاصله زمانی 28 ال 60 روز مانده به زایمان به گاوهای آبستن تزریق می شود(البته بهتر است كه به كلیه گاوهای آبستن واجد شرایط زمانی فوق كه در گله موجود است تزریق شود). در گله هایی كه آلودگی خیلی شدید است توصیه گردیده است تا دو تزریق به فاصله 28 روز (یكی در فاصله 5-6 هفته مانده به زایمان و دیگری 2-3 هفته مانده به زایمان) تزریق شود.
نحوه اثر: پس از تزریق، بالاترین سطح آنتی بادی در خون و شیر گاوهای واكسینه شده 28 تا دو ماه بعد از تزریق بوجود می آید و این آنتی بادی كه از طریق آغوز به گوساله های نوزاد خورانده می شود آنها را در روزهای اول زندگی به خصوص یك هفته اول در مقابل عوامل بیماری زا مهلك فوق محافظت می نماید. بر اساس یك تحقیق علمی توصیه شده است به منظور حفظ كامل گوساله ها در مقابل اسهال ترتیبی داده شود تا گوساله ها به مدت دو هفته اول زندگی از آغوز گاوهای واكسینه شده استفاده كنند؛ مگر اینكه دامدار متوجه شود كه تغذیه آغوز در هفته اول كافی می باشد.
شرایط نگهداری: در محیط خشك و خنك و در درجه حرارت 2-8 درجه سانتی گراد نگهداری شود.
واکسن پاستورلوز گاو و گاومیش
این واکسن حاوی پاستورلا مولتی سیدا سویه روبرتز تیپ 1 ، فرمالدئید ، هیدروکسید آلومینیوم و آب مقطر است و جهت ایمن سازی فعال علیه پاستورلوز در گاو و گاومیش مورد استفاده قرار می گیرد .
شکل و نوع واکسن :
سوسپانسیون کشته ، به رنگ سفید ابری می باشد .
دز و نحوه مصرف :
تزریق زیر جلدی 2 میلی لیتر در گوساله و 3 میلی لیتر در گاو و گاومیش در یک طرف گردن یا ناحیه کتف ، مصونیتی به مدت تقریبی 6 ماه در این دامها بوجود می آورد .
در ماه آخر آبستنی مصرف نشود .
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- واکسن نباید یخ بزند
- در هنگام تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید .
- حتما پس از تهیه شیرابه واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- در منطقه گرم و مرطوب قبل از شروع فصل بارندگی واکسیناسیون انجام شود .
- واکسیناسیون دو بار در سال ( بهار و پائیز ) توصیه می گردد .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون به فاصله یک الی دو ساعت مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود .
عوارض جانبی :
یک نودول کوچک در محل تزریق بوجود می آید که بتدریج جذب شده و از بین می رود .
در برخی موارد واکنش های آنافیلاکتیک در نژادهای حساس گزارش شده است . در چنین مواردی تزریق آدرنالین و داروی آنتی هیستامین تحت نظر دامپزشک توصیه شده است .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
ویالهای واکسن بصورت 250 دزی عرضه می شود .
واکسن پلی والان آنتروتوکسمی
این واکسن حاوی باکتری کلستریدیوم پرفرانژنس تیپ B ، C و D ، هیدروکسید آلومینیوم و فرمالدئید است و جهت ایجاد ایمنی فعال علیه آنتروتوکسمی در گاو ، گوسفند و بز استفاده می شود .
شکل و نوع واکسن :
سوسپانسیون کشته ، به رنگ زرد می باشد .
موارد مصرف :
واکسن انتروتوکسمی بمنظور پیشگیری از بیماری اسهال عفونی بره های نوزاد ، انتروتوکسمی گوسفندان جوان ، پرخوری یا قلوه نرمی بره ها و گوسفندان جوان ، پرخوری یا قلوه نرمی بره ها و گوسفندان بالغ و براکسی گوسفندان بکار میرود .
دز و نحوه مصرف :
بسته به جثه دام ، مقدار دز واکسن 3-2 میلی لیتر می باشد که در دو نوبت به فاصله 2 الی 3 هفته و از طریق زیر جلدی در ناحیه خلفی کتف دام تزریق می شود
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- در هنگام تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید .
- حتما پس از تهیه شیرابه واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون به فاصله یک الی دو ساعت مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود .
- میش های آبستن قبل از دو هفته آخر زایمان مورد تزریق قرار می گیرند تا پادتن بوسیله آغوز به بره منتقل شود .
- تزریق در روزهای خشک بدون باران انجام شده و در روزهای بارانی از تزریق واکسن خودداری شود.
- در هنگام انتروتوکسمی در بره و گوسفندهای بالغ ، اجرای دستورات بهداشتی مانند نحوه تغییر مرتع و رژیم غذایی از خشک به تر یا برعکس و تغییر فصول ، حداقل هر سال یک بار توصیه می شود .
موارد منع مصرف :
در دامهای آبستن طی دو هفته آخر آبستنی توصیه نمی شود .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
ویالهای واکسن بصورت 250 میلی لیتری عرضه می شود .
واکسن قانقاریای کبدی
این واکسن محتوی کشت خالص و فرمالیزه شده Clostridium oedematiens تیپ B جذب شده روی ژل هیدروکسید آلومینیوم می باشد و جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری قانقاریای کبدی در گوسفند و بز استفاده می شود.
دز و نحوه مصرف :
دو تزریق زیر جلدی ( 2میلی لیتر برای حیوانات تا وزن 20 کیلوگرم و 3 میلی لیتر برای حیوانات با وزن بالاتر از 20 کیلوگرم) به فاصله زمانی دو هفته ، مصونیتی به مدت تقریبی 10 الی 12 ماه در دامها بوجود می آورد .
در دوهفته آخر آبستنی استفاده نشود .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
واکسن در ویالهای 250میلی لیتری عرضه می شود .
واکسن تیلریوز گوسفندی
واکسن تیلریوز محتوی ماکروشیزونت Theileria lestoquardi کشت شده در سلول و تخفیف حدت داده شده می باشد . واکسن تغلیظ شده و در ازت مایع به حالت انجماد در می آید . این واکسن جهت ایمن سازی فعال علیه تیلریوز ناشی از T. lestoquardi در گوسفندان استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
توجه داشته باشید که همیشه جابجا کردن موادی که در ظرف های شیشه ای و درون ازت مایع نگهداری می شوند باید در نهایت دقت و با استفاده از لباس و تجهیرات محافظ صورت گیرد . پس از خارج کردن شیشه از ازت مایع چند دقیقه آن را در قسمت بخار ازت نگه دارید ، سپس از ظرف خارج کنید . پس از خارج کردن از ظرف ازت مایع ، ویال واکسن را در ظرف آب ولرم ( 37 درجه ) قرار دهید و صبر کنید تا واکسن ذوب شود . نیم ساعت پس از ذوب شدن کامل واکسن ، با استفاده از یک سرنگ و سوزن استریل به هر شیشه مقدار 10 میلی لیتر محلول رقیق کننده بیفزایید . ویال را به آرامی و با ملایمت تکان داده تا محتویات آن به حالت یکنواختی درآید . اجازه دهید واکسن مدت نیم ساعت در شرایط و دمای اتاق باقی بماند . سپس واکسن را به نسبت 1:50 در محلول رقیق کننده ، رقیق کنید ( با استفاده از سرنگ استریل واکسن کنسانتره را به مقدار 5 میلی لیتر درون هر شیشه محتوی 250 میلی لیتر محلول رقیق کننده تزریق نمایید ) . واکسن رقیق و آماده شده را می توان به مدت 48 ساعت در دمای 4+ الی 8+ درجه سانتی گراد نگهداری کرد . این واکسن را می توان در شرایط جوی نرمال به شرط آنکه در معرض تابش آفتاب یا نزدیک کانون مولد حرارت نباشد . به محل واکسیناسیون حمل و ظرف مدت 12 ساعت به مصرف رساند . هر دز واکسن ، یک میلی لیتر ، بدون توجه به سن گوسفند باید از طریق زیر جلدی تزریق شود .
شرایط نگهداری :
واکسن باید در ازت مایع نگهداری شود .
ویالهای واکسن بصورت ویالهای 20 میلی لیتری حاوی 1000 دز واکسن عرضه می شود .
واکسن تیلریوز گاوی
واکسن زنده تیلریوز گاوی از کشت شیزونت سلولهای لنفوئیدی که حاوی شیزونت سویه های تخفیف حدت یافته Theileria anulata می باشد تهیه و در سرمای هفتاد درجه سانتی گراد زیر صفر منجمد شده است و تا موقع مصرف در همین دما نگهداری می شود . این واکسن جهت ایمن سازی فعال علیه تیلریوز ناشی از Theileria anulata در گاوهای نر و گاوهای شیری ، تلیسه ها و گوساله های بالاتر از دو ماه استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
دز تزریقی برای هر راس حیوان یک میلی لیتر در نظر گرفته شده است . در موقع مصرف باید شیشه مایه را در ظرف محتوی آب 37 درجه سانتی گراد قرار داده تا محتویات آن ذوب شود و پس از تکان دادن با سرنگ کشیده و بلافاصله تزریق نمود . نوع تزریق زیر جلدی است و محل تزریق در ناحیه گردن نزدیک به عقده لنفاوی پیش کتفی می باشد .
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- مناسبترین فصل مایه کوبی اواخر پائیز تا اواخر زمستان می باشد . پیشنهاد می شود تا سه هفته پس از تزریق واکسن تیلریوز از تجویز واکسن های ضد باکتریایی و ضد ویروسی پرهیز شود . ضروری است که به موازات مصرف واکسن تیلریوز گاوی ، از حمامهای ضد کنه به منظور کنترل جمعیت کنه های ناقل استفاده شود .
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- بهنگام مصرف ، ویال واکسن را با احتیاط از تانک ازت خارج کرده و تا ذوب شدن کامل مایع واکسن صبر نمائید .
- قبل از مصرف ، ویال حاوی واکسن را به آرامی تکان دهید .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
موارد منع مصرف :
به گاوهای آبستن بیش از چهار ماه ، حیوانات تب دار و گوساله های کمتر از سن دو ماهگی مایه تیلریوز تزریق نشود . به گاوهایی که وضع حمل کرده اند تا 10 روز پس از زایمان واکسن تزریق نگردد . در فصول وفور کنه های ناقل بیماری ، بهتر است مایه تیلریوز تزریق نشود .
شرایط نگهداری :
واکسن باید در ازت مایع نگهداری شود .
ویالهای واکسن بصورت ویالهای 20 میلی لیتری حاوی 12 دز واکسن عرضه می شود .
نکاتی که باید در مورد کار با واکسنهایی که در ازت نگهداری می شوند باید دانست :
1 – تانک ازت مایع حاوی واکسن نباید در محل خیلی گرم نگهداری شود در غیر اینصورت ازت مایع خیلی سریعتر تبخیر می شود .
2 – آمپول های حاوی واکسن همواره باید زیر ازت مایع قرار گیرد بنابراین ازت موجود در تانک به طور مرتب باید کنترل شود .
3 – مخلوط کردن محتویات آمپول در حلال باید در اطاق جداگانه ای انجام شود .
4 – تمام مواد و لوازم کار قبل از خارج کرد آمپول از تانک ازت مایع آماده باشد .
5 – هنگام کار و آماده کردن واکسن از دستکش ماسک و عینک مخصوص محافظ چشم استفاده شود و هنگام خارج کردن آمپول از تانک ازت از آستین های بلند استفاده شود .
6 – در هر بار فقط یک آمپول از تانک خارج شود و میله نگهدارنده آمپول ها در تانک ازت فقط تا حدی بالا کشیده شود که بتوان یک آمپول را برداشت و بلافاصله میله و آمپول های روی آن را به داخل ازت مایع برگردانده شود .
7 – آمپول خارج شده در بن ماری 27 درجه سانتی گراد قرار داده شود و به صورت چرخشی به آرامی تکان داده شود به طوری که در مدت 20 ثانیه ذوب شود .
8 – آمپول را از بن ماری خارج و با دستمال کاغذی آن را خشک نمایید و در خط مشخص شده آن را بکشید . قبل از شکستن آمپول مطمئن شوید که تمام محتویات آن در قسمت پایین آمپول قرار گرفته شود .
9 – تمام وسایلی که برای مخلوط کردن و تزریق واکسن بکار برده می شوند قبلا استریل شوند . سترون کردن باید در اتوکلاو ، با دمای 121 درجه سانتی گراد و 15 اتمسفر فشار به مدت 30 دقیقه انجام شود و برای استریل کردن از مواد ضدعفونی استفاده نشود .
10 – بعد از ذوب شدن آمپول حاوی واکسن بلافاصله و در عرض 30 ثانیه باید محلول واکسن را به داخل حلال وارد کرد .
11 – با استفاده از سرنگ استریل 5 تا 10 میلی لیتری و سوزن نمره 18 با قطر 2/1-1 اینچ محتویات آمپول به آرامی داخل سرنگ کشیده شود . در صورت استفاده از سوزن های خیلی باریک و یا در صورت کشیدن واکسن با فشار و سرعت زیاد ممکن است تعدادی از سلولها صدمه ببیند .
12 – سوزن سرنگ حاوی واکسن کشیده شده را درب لاستیکی بطری حلال به داخل سرنگ بکشید تا سرنگ تقریبا پر شود . همزمان سرنگ را به آرامی تکان دهید ، سپس محتویات سرنگ را با احتیاط و به آرامی در حلال تزریق کنید . بعد از تزریق واکسن به شیشه حلال ، آن را به آرامی تکان دهید تا واکسن با حلال مخلوط شود .
13 – حلال باید در درجه حرارت 6-4 درجه سانتی گراد نگهداری شود و قبل از استفاده به مقدار نیاز روزانه ، از قبل در اتاق واکسن قرار داده شود تا به دمای اتاق 27-22 برسد و سپس از آن استفاده کرد . در صورت انتقال واکسن به داخل حلال 8 – 2 درجه سانتی گراد جرم واکسن صدمه می بیند (نکته بسیار مهم)
14 – بعد از انتقال محتویات سرنگ به داخل حلال ، مقداری از حلال ، به داخل آمپول واکسن برگردانده شود تا محتوی آمپول کاملا شستشو و مجدد به آرامی به داخل حلال برگردانده شود .
15 – حلالهایی که رنگ غیر طبیعی و یا کدورت خاص دارند ممکن است آلودگی میکروبی داشته باشند و نباید مصرف شوند
انواع وکسن های دامی و نحوه استفاده آنها (بخش دوم)
واکسن بروسلا آبورتوس سویه Fd S19 ( دز کامل ) ( Full Dose )
این واکسن محتوی اجرام زنده و لیوفیلیزه باکتری Brucella abortus سویه 19 می باشد و جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری بروسلوز در گوساله ها استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
یک دز واکسن ( 5 میلی لیتر ) را در ناحیه پشت کتف تلیسه ها در سن 3 الی 6 ماهگی تزریق می شود . این واکسن در تلیسه های جوان استفاده میشود . در یک دز کامل ( 5 میلی لیتر ) معادل 80-60 میلیارد جرم زنده موجود است که در زیر جلد ناحیه خلفی کتف گوساله تزریق می گردد . مایه کوبی در گوساله های 6-3 ماه انجام می گیرد و یکبار تزریق برای طول دوره اقتصادی دام کافی می باشد . هر فلاکن محتوی 20-10 دز می باشد که باید بطور سترون با 100 -50 میلی لیتر مایع حلال مخلوط شود تا شیرابه یکنواختی بدست آید . در یک دز کاهیده ( 2 میلی لیتر برای دام بالغ ) معادل 300 میلیون تا 3 میلیارد جرم زنده موجود است که در زیر جلد ناحیه خلفی کتف دام تزریق می گردد . همچنین هر فلاکن واکسن دز کاهیده برای گاو بالغ محتوی 50 یا 100 دز بوده که باید بطور سترون با 100 یا 200 میلی لیتر مایع حلال مخلوط شود تا شیرابه یکنواختی بدست آید .
این واکسن باید حداکثر تا دو ساعت پس از حل مورد استفاده قرار گیرد .
توصیه و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- حتما پس از تهیه شیرابه واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- واکسن پس از اضافه کردن مایع حلال می بایستی در مدت زمان حداکثر 2 ساعت مصرف گردد ، در غیر اینصورت باقی مانده آن قابل مصرف نخواهد بود .
- بهنگام کشیدن واکسن بداخل سرنگ و یا خارج کردن هوا و مازاد واکسن احتیاط کامل بعمل آید که به سر و صورت پاشیده نشود چون واکسن دارای جرم زنده است در حین تزریقات اگر مایع واکسن بر سر و صورت پاشید بلافاصله با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده محل مورد نظر را شستشو دهید .
- در صورت تزریق دز کامل واکسن به دام آبستن یا شیرده ، احتمال سقط جنین و یا دفع بروسلا از راه شیر وجود دارد .
عوارض جانبی :
تزریق واکسن واکنش موضعی از قبیل لنگش و تورم در دام ایجاد نمی کند . در صورت بروز این علائم باید یقین داشت که عمل مایه کوبی با دقت و بطور استریل انجام نگرفته است .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
ویال های 20 دزی این واکسن بهمراه حلال عرضه می شود .
واکسن بروسلا آبورتوس سویه Rd S19 ( دز کاهیده ) ( Reduce Dose )
این واکسن محتوی اجرام زنده و لیوفیلیزه باکتری Brucella abortus سویه 19 می باشد و جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری بروسلوز در گاو ها استفاده می شود .
دز و نحوه مصرف :
یک دز واکسن ( یک میلی لیتر ) در ناحیه پشت کتف تزریق به روش زیر جلدی تزریق می شود . توصیه می شود که گاوهای آبستن پیش از پنجمین ماه آبستنی واکسینه شوند .
در گوساله های کمتر از 6 ماه استفاده نشود .
واکسن باید حداکثر ظرف 2 ساعت پس از حل شدن در حلال همراه به مصرف برسد . از آنجایی که واکسن محتوی ارگانیسم زنده است ، ویالهای خالی و ویالهایی که درب آنها باز شده ولی محتویات آنها بطور کامل به مصرف نرسیده است را کاملا معدوم کنید .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
ویال های 100 میلی لیتری این واکسن بهمراه حلال عرضه می شود .
واکسن بروسلا آبورتوس ایریبا برای گوساله( Fd IRIBA )
(زنده – لیوفلیزه)
ترکیب :
لین واکسن محتوی باکتری تخفیف حدت یافته بروسلا آبرتوس سویه آیربیا که هر دز واکسن دارای 109×34-10جرم باکتری زنده میباشد. واکسن در شرایط خلأ لیوفلیزه شده است.
موارد مصرف:
تجویز زیر نظر دامپزشک و طبق دستورالعمل ذیل انجام گیرد:
هر ویال حاوی 10 یا 20 دوز واکسن لیوفلیزه میباشد( با توجه به برچسب سری تولید) که باید به ترتیب در 50 یا 100 میلی لیتر مایع حلال استریل ( سرم فیزیولوژی یا آب مقطر ) کاملاً حل گردد تا شیرابه یکنواختی بدست اید. واکسن به میزان 5 میلی لیتر بصورت زیر جلدی در ناحیه خلفی کتف گوساله ها در سنین 12-4 ماهگی تزریق میگردد.
توصیه های لازم در زمان تلقیح
1- واکسن آماده باید طرف 2 ساعت مصرف شود و باقیمانده آن قابل استفاده نخواهد بود. ظروف شیشه ای واکسن و وسایل آلوده به آن پس از مصرف باید بصورت بهداشتی از طریق جوشاندن به مدت حداقل 15 دقیقه و یا اتوکلاوکردن ، ضدعفونی و سپس معدوم گردند.
2- واکسن پیش از تزریق باید بخوبی تکان داده شده تا کاملاً مخلوط گردد.
3- واکسن از 12-6 ماه پس از تاریخ تولید( با توجه به برچسب سری تولید) طبق توصیه سازنده قابل مصرف میباشد.
4- واکسن باید جهت ایمن سازی دامهای سالم مورد استفاده قرار گیرد.
5- بهتر است جمعیت دریافت کننده واکسن در یک گله بطور همزمان مایه کوبی شودند.
6- این واکسن در گاوهای آبستن و شیرده نباید مورد مصرف قرار گیرد.
احتیاطات لازم:
این واکسن دارای جرم زنده باکتری بروسلاآبورتوس سویه آیریبا میباشد. لذا در هنگام تهیه سوسپانسیون، کشیدن واکسن به داخل سرنگ و هواگیری آن باید احتیاط کامل بعمل آید تا از پاشیدن واکسن به سر و صورت ممانعت گردد. در صورت وقوع چنین حادثه ای باید بلافاصله محل را با مواد ضدعفونی کننده یا اب و صابون شستشو داد.
موارد منع مصرف:
1- این واکسن نباید به دامهای بالای 12 ماه تزریق شود.
2- توصیه میشود از این واکسن در گوساله های نر و گاوهای نر بالغ استفاده نشود. مگر در گوساله های نری که در گله باقی میمانند و برای جفت گیری مورد استفاده قرار میگیرند.
عوارض جانبی:
این واکسن عوارض جانبی ندارد.
شرایط نگهداری :
در دمای 8+ تا 2+ درجه سانتیگراد نگهداری شود.
بسته بندی:
این واکسن در ویالهای 20 میلی لیتری سفید رنگ با درپوش سبز مخطط بسته بندی شده که دارای برچسب مشخصات منحصر به فرد می باشد.
واکسن بروسلوز گاو بالغ ایریبا ( Rd IRIBA )
این واکسن محتوی باکتری تخفیف حدت یافته بروسلا آبورتوس سویه ایریبا بوده و جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری بروسلوز در گاوهای بالغ استفاده می شود .
شکل و نوع واکسن :
واکسن زنده تخفیف حدت یافته ، بصورت لیوفیلیزه و با دز کاهیده می باشد .
دز و نحوه مصرف :
هر ویال واکسن 100 میلی لیتر مایع حلال استریل ( سرم فیزیولوژی یا آب مقطر ) کاملاً حل گردد تا شیرابه یکنواختی بدست اید. واکسن به میزان 2 میلی لیتر بصورت زیر جلدی در ناحیه خلفی کتف گاوهای بالغ تزریق میگردد.
توصیه و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انتقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- حتما پس از تهیه شیرابه واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- واکسن پس از اضافه کردن مایع حلال می بایستی در مدت زمان حداکثر 2 ساعت مصرف گردد ، در غیر اینصورت باقی مانده آن قابل مصرف نخواهد بود .
- بهنگام کشیدن واکسن بداخل سرنگ و یا خارج کردن هوا و مازاد واکسن احتیاط کامل بعمل آید که به سر و صورت پاشیده نشود چون واکسن دارای جرم زنده است در حین تزریقات اگر مایع واکسن بر سر و صورت پاشید بلافاصله با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده محل مورد مورد نظر را شستشو دهید .
- واکسن از 12-6 ماه پس از تاریخ تولید ( بسته به برچسب تولید ) طبق توصیه سازنده قابل مصرف می باشد .
- این واکسن باید جهت واکسیناسیون گاوهای بالای 12 ماه غیرآبستن بکار رود ، ولی در صورت ضرورت واکسیناسیون دامهای آبستن ، تزریق باید در دو ماهه آخر آبستنی انجام شود . واکسیناسیون این دامهای آبستن می تواند منجر به دفع باکتری واکسن توسط دامهای واکسینه شده به محیط گردد .
- حتی الامکان جمعیت دریافت کننده واکسن در یک گله بطور همزمان مایه کوبی شوند .
موارد منع مصرف :
_ این واکسن در گاوهای آبستن و شیروار قابل مصرف نمی باشد .
- توصیه می شود از این واکسن در گاوهای نر بالغ و گوساله های نر استفاده نشود ، مگر در گوساله های نری که در گله باقی می مانند و برای جفت گیری مورد استفاده قرار می گیرند .
عوارض جانبی : این واکسن عوارض جانبی ندارد .
شرایط نگهداری :
در دمای 8-2 درجه سانتی گراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن 12-6 ماه قابل مصرف می باشد .
بسته بندی :
این واکسن در ویالهای 20 میلی لیتری قهوه ای رنگ بوده که دارای درپوش قرمز مخطط و برچسب مشخصات می باشد .
واکسن RB51(تب مالت)
شیشه حاوی 10 میلی لیتر واکسن می باشد.
شرایط نگهداری: 8-2 درجه سانتیگراد
دز و نحوه مصرف:
واکسن به میزان 5 میلی لیتر بصورت زیر جلدی در ناحیه خلفی کتف گوساله ها در سنین 12-4 ماهگی تزریق میگردد.
در هنگام کشیدن واکسن بداخل سرنگ تهیه سوسپانسیون و خارج کردن هوای مازاد واکسن احتیاط کامل بعمل آید که به سر و صورت نپاشد. در صورت وقوع فوراً با مایع ضد عفونی کننده با آب و صابون شسته شود.
***
دستورالعمل اجرایی واکسیناسیون بیماری بروسلوز برگرفته از دستورالعمل اجرایی ( استراتژی ها و سیاست ها ) دفتر بررسی ، مبارزه و مراقبت بیماری های دامی سازمان دامپزشکی کشور ، سال 1388 ، کد 07/41/87 :
واكسيناسيون ساليانه تمامي گوساله هاي ماده نابالغ و تكرار آن در زمان بلوغ به منظور افزايش سطح ايمني عليه بروسلوز به روش زير انجام خواهد شد .
1- 1 - واكسيناسيون گوساله هاي ماده 2 تا 12 ماهه با واكسن دز كامل RB51 ( Fd RB51 یا Fd IRIBA )
1- 2 - واكسيناسيون كليه گاو هاي ماده اعم از آبستن و غير آبستن با واكسن دز كاهيده RB51 (Rd RB51 یا Rd IRIBA )و تكرار آن هر دو سال يكبار .
يادآوري : به منظور حصول اطمينان از پايداري ايمني در دام هاي بالغ ، در صورت فراهم بودن تجهيزات و استفاده
از توان بخش غير دولتي دامپزشكي ، تكرار ساليانه مايه كوبي دام هاي بالغ توصيه مي گردد .
تذكرات مهم و لازم الاجراء :
1 ) رعايت زنجيره سرد واكسن از هنگام تحويل از شركت سازنده واكسن تا زمان تزريق به بدن دام و ازطرفي توجه به تاريخ انقضاي واكسن الزامي مي باشد .
2 ) تكان دادن مداوم شيشه هاي حاوي واكسن آماده تزريق از هنگام شروع بكار تا پايان كار واكسيناسيون به منظور دريافت دز واحد در هر راس دام ، الزامي است .
هر دز از واكسن( Fd RB51 یا Fd IRIBA ) به ترتيب2و 5 ميلي ليتر مي باشد كه بايد بطريق زيرجلدي در ناحيه پشت كتف تزريق گردد .
هر دز از واكسن(Rd RB51 یا Rd IRIBA ) معادل 2 ميلي ليتر مي باشد كه بايد بطريق زيرجلدي در ناحيه پشت كتف تزريق گردد .
5 ) قبل از واكسيناسيون سلامت ظاهري دام را در نظر داشته و از و اكسيناسيون دام هاي بيمار و تب دارخودداري گردد .
6 ) به منظور پيشگيري از هرگونه سقط احتمالي ناشي از استرس تزريق واكسن در صورت عدم توانائي دامدار در نگهداري دام ، از مايه كوبي گاوهاي آبستن سنگين خودداري گردد .
7 ) طريقه مصرف واكسن ، دستورالعمل توصيه شده توسط سازنده واكسن ملاك عمل مي باشد .
8 ) ثبت مشخصات دامدار با ذكر تعداد دام واكسينه ، نوع واكسن ، شماره سريال واكسن و تاريخ واكسيناسيون علاوه بر درج در شناسنامه بهداشتي دام ، جهت بايگاني در شبكه هاي دامپزشكي شهرستان ها به منظور بهره برداري بهينه الزامي است .
به منظور ناسائي دام هايي كه با واكسن دز كامل RB51 ( Fd RB51 یا Fd IRIBA ) مايه كوبي شده اند ، لازم است بر روي گوش آن ها ، پلاك پلاستيكي تكمه اي شكل قرمز رنگ ( مخصوص طرح كنترل بروسلوز ) نصب گردد .
به منظور ناسائي دام هايي كه با واكسن دز کاهیده RB51 RB51 (Rd RB51 یا Rd IRIBA )مايه كوبي شده اند ، لازم است بر روي گوش آن ها ، پلاك پلاستيكي تكمه اي شكل سبز رنگ ( مخصوص طرح كنترل بروسلوز ) نصب گردد .
انواع وکسن های دامی و نحوه استفاده آنها (بخش پنجم)
واکسن غیر فعال لپتوسپیرا
این واکسن بصورت غیرفعال بوده و حاوی سه سویه باکتری لپتوسپیرا ، فرمالدئید و آلومینیوم هیدروکسید می باشد و جهت ایمن سازی فعال بر علیه بیماری لپتوسپیروز در گاو و گوسفند بکار می رود .
دز و نحوه مصرف :
بصورت زیر پوستی و یا داخل عضلانی به میزان 2 میلی لیتر برای گاو و 1 میلی لیتر برای گوسفند تزریق می گردد . ایمنی به مدت یک سال باقی خواهد ماند .
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- حتما پس از تهیه شیرابه واکسن و قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
- تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود .
موارد عدم استعمال :
- 21 روز قبل از کشتار استفاده نگردد
- از فریز کردن واکسن خودداری شود
احتیاط :
قبل از استفاده شیشه را خوب تکان داده و تمام محتویات شیشه را بعد از باز نمودن ، استفاده نمایید .
شرایط نگهداری :
در دمای 4 + الی 8 + درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید نگهداری شود .
ویالهای واکسن بصورت 100 میلی لیتری عرضه می شود .
واکسن هاری :
مایه ضد هاری کشته انستیتو پاستور ایران از ساییده مغز گوسفند هایی فراهم میگردد که ویروس فیکس هاری قبلا از راه درون مغزی به آنها تزریق شده است . این واکسن بصورت محلول 5 درصد مغز در آب تامپونه در شیشه های سربسته تهیه می شود و غیرفعال نمودن ویروس به وسیله بتاپروپیولاکتون انجام می گیرد و برای جلوگیری از آلودگیهای ثانویه فنل به نسبت 5/2 در هزار به مایه افزوده می شود .
دز و نحوه مصرف :
تزریق 2 میلی لیتر از این واکسن برای ایجاد ایمنی در سگ ها و گربه ها کافی است .
توصیه می شود اولین تزریق واکسن در سن 3 تا 4 ماهگی صورت گیرد . توله هایی که قبل از 3 ماهگی واکسینه شده اند در سن 6 ماهگی باید تزریق یادآور را دریافت دارند . بمنظور تداوم ایمنی تجدید مایه کوبی با فاصله یک سال و به همان مقدار ضرورت دارد .
شرایط نگهداری :
واکسن هاری را باید پیوسته در یخچال و در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری نمود و مدت اعتبار واکسن یکسال از تاریخ ساخت می باشد .
طریقه مصرف :
پس از خارج کردن واکسن از یخچال باید بشدت آنرا تکان داد تا کاملا یکنواخت شده آنگاه درب لاستیکی شیشه را با پنبه آغشته به الکل پاک نموده و به وسیله سرنگ استریل مقدار مورد نیاز به سرنگ کشیده شده پس از پاک نمودن محل تزریق با الکل واکسن را از طریق داخل عضلانی به آرامی تزریق نمائید .
واکسن کزاز اسب
این واکسن شامل توکسوئید تصفیه و جذب شده کزاز می باشد که از نمکهای آلومینیوم بعنوان ادجووان ( یاور ) استفاده شده است . این ماده با تاخیر در جذب واکسن ، قدرت ایمنی زایی آنرا افزایش می دهد .
شکل و نوع واکسن :
واکسن توکسوئیدی بصورت مایع بی رنگ و شفاف .
موارد مصرف :
بمنظور ایمن سازی بر ضد کزاز در اسب کاربرد دارد .
دز و نحوه مصرف :
برای ایجاد ایمنی اساسی باید طبق جدول زیر تزریق شود :
- تزریق اول در سه ماهگی و یا اولین مراجعه
- تزریق دوم ، چهار هفته بعد از تزریق اول
- تزریق سوم ، یکسال بعد از تزریق دوم
- تزریق یادآور هر پنج سال یکبار
- تزریق یک دز واکسن در ماه آخر آبستنی در مادیان های آبستن
قبل از تزریق واکسن ، محل تزریق تمیز و ضدعفونی شود و تزریق بصورت داخل عضلانی به مقدار یک دز 2 میلی لیتری انجام گردد . در ضمن استفاده از آنتی توکسین همزمان با این واکسن بلامانع است .
توصیه ها و احتیاطات لازم :
- واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود .
- تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است .
- واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود .
- قبل از مایه کوبی از سلامت دام اطمینان حاصل شود .
- بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند .
- حتما قبل از مصرف ، بطری حاوی واکسن را بخوبی تکان دهید .
- در آماده سازی و تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . جهت ضدعفونی و تمیز کردن سرنگ از مصرف الکل ، فرمل و یا سایر مواد گند زدا جدا خودداری نمائید .
- واکسن نباید یخ بزند . تزریق واکسن یخ زده باعث ایجاد واکنش های شدید می شود .
- سرنگ و سرسوزن های غیر استریل را اتوکلاو نموده و یا حداقل به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید .
عوارض جانبی :
ممکن است در ناحیه تزریق عوارض موضعی شامل حساسیت و تورم و یک ندول سفت بروز کند که گاهی برای چند ماه باقی می ماند . همچنین ممکن است فلجی ( شلی ) موقت عضلات بروز کند .
شرایط نگهداری :
واکسن هاری را باید پیوسته در یخچال و در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری نمود و مدت اعتبار واکسن یکسال از تاریخ ساخت می باشد .
بسته بندی :
واکسن در شیشه های 10 دزی عرضه می شود .
اطلاعات مربوط به حجم ویال واکسن های دامی و آنتی ژن ها و میزان مصرف در انواع دام
ردیف نوع واکسن حجم ویال
(سی سی) میزان دز مصرفی در گاوا(میلی لیتر) میزان دز مصرفی در گوساله (میلی لیتر) میزان دز مصرفی در گوسفند (میلی لیتر) میزان دز مصرفی در تک سمی (میلی لیتر)
1 شاربن 100 حیوانات بزرگ 2 5/0 حیوانات بزرگ 2
2 آبله 100 - - 5/0 -
3 تب برفکی داخلی 250 تا 400 کیلو 5/2- بیشتر از 400 کیلو 5 1 -
4 تب برفکی مریال 100 3 1 -
5 هاری رازی 10 در گوشتخواران 1 سی سی
6 هاری خارجی 1
7 توبر کولین 5 1/0 - - -
8 مالئین 2 - - - 1/0
9 FD.REV1 100 - - 1 -
10 RD.REV1 200 - - 1 -
11 RD.RB51 100 2 - - -
12 FD.RB51 10 - 2 - -
13 PPR 100 - - 1 -
14 آگالاکسی 100 - - 1 -
15 قانقاریا 250 حیوانات تا 20 کیلو 2 – بیش از 20 کیلو 3
16 آنتروتوکسمی 250 6 3 گوسفند 3 – بره 2 -
17 تیلریوز 12 1 - - -