تحقیق خانه بروجردی ها

دسته بندي : فنی و مهندسی » معماری
دانلود تحقیق خانه بروجردی ها

تعداد صفحات : 25 با فرمت ورد و قابل ویرایش

مقدمه

گرمی سوزنده آفتاب کاشان وقتی که از خیابان فاضل نراقی به خیابان علوی قدم می گذاری نم نمک صورتت را می سوزاند. در گوشه و کنار این خیابان بناها و خانه های تاریخی متعددی از پس یکدیگر قرار دارند. در میانه خیابان پس از عبور از کنار خانه تاریخی عامری ها - آنجا که دیوارهای آن تا وسط خیابان پیش آمده و حریم خود را از خیابان چند ده ساله بازپس گرفته است - وارد کوچه ای می شوی و چند قدم جلوتر، در میانه آن مقابل دری می ایستی که بر بالای آن بر کاشی های مزین به گل های اسلیمی، نوشته: اداره میراث فرهنگی کاشان. اینجا خانه تاریخی بروجردی ها است.

آنگاه که از در ورودی به سوی حیاط سرازیر می شوی، پله ها و دالانی نسبتا بلند و پیچ دار را پشت سر می گذاری، فضای زیبا و رویایی حیاط خانه چشمت را نوازش می دهد و آنگاه که به اندرونی و بیرونی خانه سرک می کشی از این همه زیبایی و جلال در شگفت می مانی!

اینجاست که ناخودآگاه بر استاد معمار این خانه آفرین می گویی که چگونه این چنین زیبا و موزون خشت و گل و گچ و آجر را در کنار هم به خانه ای چنین مجلل و باشکوه تبدیل کرده است!
خانه ای که اینک پس از حدود 150 سال استوار و پابرجاست و زیبایی های خود را آن چنان حفظ کرده که در گذر زمان چیزی از ابهت و چشم نوازی اش کاسته نشده!

خانه تاریخی بروجردی ها که در محله قدیمی سلطان امیراحمد کاشان قرار دارد، نمونه یکی از خانه های مسکونی دوره قاجار است که در سال 1280 هجری قمری توسط یکی از بازرگانان معروف کاشان، حاج سیدحسین نطنزی ساخته شده و برخی از تزئینات بدنه داخلی هشتی ورودی آن در سال 1295 هجری قمری به انجام رسیده است. اما از آنجا که مراودت تجاری این بازرگان کاشانی بیشتر با تجار بروجرد انجام می شده، برابر سنت های معمول آن زمان به بروجردی معروف شده و به همین مناسبت محل سکونت وی نیز به خانه بروجردی ها شهرت یافته است.
طراح و سازنده خانه بروجردی ها معمار چیره دست کاشانی "استاد علی مریم" بوده که خانه تاریخی طباطبایی ها و تیمچه امین الدوله در بازار کاشان نیز هنر دست این استاد است.
خانه بروجردی ها متناسب با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی منطقه کویری کاشان طراحی و ساخته شده، به گونه ای که در گرمای شدید تابستان هوای خنک و بسیار مطبوعی از طریق بادگیرهای واقع در بالای پشت بام به صورت طبیعی و دائمی به زیرزمین ها سرازیر شده و در آنها جریان می یابد. خانه بروجردی ها به طور کلی شامل دو بخش بیرونی و اندرونی است که سر در اصلی و هشتی ورودی بین این دو بخش مشترک است.

علاوه بر این هر یک از این دو بخش درهای جداگانه ای نیز دارند که به وسیله آنها مستقیما به کوچه دسترسی پیدا می کنند.

اما قسمت بیرونی خانه، در حقیقت همان عمارت و حیاطی است که در حال حاضر مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد و مشتمل است بر: راهروی ورودی، حیاط مرکزی، تالار سرپوشیده و نورگیر فوقانی آن، ایوان جنوبی، اتاق های تابستانی و حیاط خلوت های بین اتاق ها و بالاخانه هایی که به صورت قرینه در دو سوی تالار اصلی قرار گرفته اند، بادگیرها، زیرزمین (سرداب)ها، اتاق پنج دری زمستانی که بدنه داخلی آن با گچبری های بسیار ظریفی با طرح گل و مرغ تزئین شده و اتاق های آفتابگیر زمستانی، بهارخواب های جبهه شمالی، طارمی قسمت غربی و سایر فضاها است. تالار بزرگ و سرپوشیده و حیاط خلوت های دوطرف آن با نقاشی های ظریف و هنرمندانه و گچبری های برجسته و بسیار بدیع زینت یافته و سقف آن از داخل دارای تقسیم بندی های هندسی رسمی و یزدی بندی است و در قسمت فوقانی سرپوشیده در بام، نورگیر فوق العاده جالبی تعبیه شده که طرح آن در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد است. سقف ها و بدنه داخلی سرپوشیده و تالارهای مجاور آن با نقش های بدیع و طرح های گل و مرغ، اسلیمی، شکارگاه و نقوش حیوانات در شیوه های متنوع رنگ و روغن و آبرنگ تزئین شده است.

نقاشی های خانه بروجردی ها زیر نظر دو هنرمند بزرگ و نامدار نقاشی ایران دوران قاجار "مرحوم میرزا ابوالحسن غفاری کاشان" (بنیانگذار اولین مدرسه نقاشی در ایران) و برادرزاده اش "مرحوم میرزا محمدخان غفاری کاشانی" ملقب به "کمال الملک" ترسیم و طرح های گچبری خانه نیز با نظارت این دو استاد به انجام رسیده است.

بخش اندرونی خانه بروجردی ها شامل دو قسمت است: 1- قسمت جنوبی که دارای یک حیاط مرکزی و تالار بزرگ پذیرایی مزین به آینه کاری و در دو طرف تالار بالاخانه هایی ساخته شده که رو به داخل تالار باز می شوند. در اطراف تالار نیز اتاق های گوشواره بنا شده است. اتاق ها سرتاسر ضلع غربی این قسمت از اندرونی با بخش شرقی حیاط برونی فصل مشترک دارند. بخش جنوبی که در گذشته از کل مجموعه تفکیک و به صورت خانه ای جداگانه درآمده، در حال تعمیر و بازسازی است که پس از اتمام تعمیرات به بخش بیرونی پیوسته و مرتبط شده و مجموعا در معرض دید علاقه مندان قرار گیرد.

2 - قسمت شمالی که عبارت است از یک حیاط خلوت، اتاق پنج دری ساده، صندوقخانه، اتاق نشیمن و یک سرداب بزرگ که در واقع طبقه تحتانی تالار بزرگ و قسمت جنوبی اندرونی است.
به طور کلی خانه بروجردی ها از نظر طرح و معماری، قدمت، تزئینات و نقاشی گچبری در زمره نفیس ترین آثار تاریخی کشور قرار دارد که بخش بیرونی آن در سال 1353 توسط دولت خریداری و با شماره 1082 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاکنون مرمت بخش های مختلف و نیز استحکام بخشی قسمت های عمده خانه و تثبیت نقاشی ها به وسیله کارشناسان و استادکاران اداره میراث فرهنگی کاشان انجام و برخی الحاقات و تغییرات غیراصولی انجام گرفته است. خانه تاریخی بروجردی ها که اینک محل اداره میراث فرهنگی کاشان است، با تلاش مسئولان میراث فرهنگی کاشان آماده استقبال از میهمانان و گردشگران در فصل گل و گلاب است.