دانلود مقاله نقدي بر نامورنامه و شاهنامه

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات
دانلود مقاله نقدي بر نامورنامه و شاهنامه

نوع فایل: word

فرمت فایل: doc

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 52 صفحه

قسمتی از متن :

صرف نظر از هر نوع ويراستاري و رفع اشكال در اثار نوشتاري يا هر اثر ديگر بنظر بيايد پس از اتمام آن دو طرز فكر درباره پديده حامله موجود باشد كه كاملاً طبيعي است
ديدگاه اول ديدگاهي تحسن برانگيز و ديدگاه دوم برخلاف ديدگاه اول در پي نشان دادن عيوب آن اثر است كه در جمع بندي به اين دو ديدگاه در كنار هم اصطلاحاً نقد گفته مي‌شود
متأسفانه خيلي ها وقتي جهت از نقد و انتقاد مي‌شود تصور مي‌كنند كه بايد تماماً از نداشتن اشكالات و عيوب چيزي سخن به ميان آيد
و بالعكس خيال مي‌كنند هر گاه محسنات و خوبي ها و زيبائيهاي يك اثر قابل بحث است ديگر انتقادي در كار نيست. حال آنكه نقد و يا انتقاد معني اش صرفاً اين نيست كه از چيزي ابزار گرفته شود و يا چيزي كه تعريف آنرا شنيده اند از انتقاد بدورات بلكه همانگونه كه اشاره شده نقد يعني هم بررسي محسنات و هم تحقيق درباره اشكالات و ايرادات و اظهار آنهاست.
حال با توجه به جمع بندي دو ديدگاه فوق كه ما آنرا نقد اثر مي‌نماييم و نيز عنايت به اينكه اثر مورد نظر ما يعني كتاب نامور نامه درباره فردوسي و شاهنامه به قلم دكتر عبدالحسين زركوب از دو جهت يكي خلاصه نويسي و ديگر نقد نويسي مورد مفاهيم ابتدا از جنبه اي عيوب آنرا ظاهر ساخته و از جنبه ديگر محاسن كلام را آشكار مي‌نمائيم و بدنبال آن خلاصه اين اثر را تقديم حضور خوانندگان محترم مي‌كنيم.




نقدي بر نامورنامه
دكتر عبدالحسين زرين كوب منتقد و نويسندة موفق معاصر است كه در اين كتاب با قلم مو شكاف و توانايي خود نه تنها شخصيت فردوسي را تحليل و او را از خلال اثرش مي‌شناساند بلكه دربارة چند و چون شاهنامه به داوري مي‌پردازد. يكي از انواع نثر معاصر نثر تحقيقي هنري است. دكتر زرين كوب در اثر خود به نام نامورنامه از اين شيوة نثرنويسي بهره برده است. او با نگاهي تحليلي زواياي داستان هاي شاهنامه را از جهات مختلف تبيين مي‌كند. نويسنده شباهت هايي را ميان شاهنامة فردوسي و «انه ائيد» يافته است. اما هيچ يك از ديگر داستان هاي حماسي را قابل مقايسه با شاهنامه نمي‌داند. شاهنامه داستان هايي حماسي است با زمينة قهرماني، قومي‌و ملي كه حوادثي خارق العاده در آن جريان دارد. هدف نويسنده از كتاب نامورنامه آشناسازي مردم با شاهنامه و قهرمانان ملي شان است. نويسنده هيچ گاه عواطف شخصي خود را مبنا قرار نداده به همين سبب در سرگذشت يا شرح قهرماني هاي پهلوانان و شخصيتهاي داستان هرگز دخالت و به نام و كام خود در باب آن‌ها داوري نكرده است. با داستان هايي شفاهي و مدون سر و كار دارد كه در آن ها شرح پهلواني ها، عواطف و احساسات مختلف مردم يك روزگار و مظاهر ميهن دوستي و فداكاري و جنگ با تباهي ها وسياهي ها آمده است. دكتر زرين كوب شاهنامه را حماسه اي مي‌داند طبيعي و ملي كه عبارت است از نتايج افكار و قرايح و علايق و عواطف يك ملت كه در طي قرن ها تنها براي بيان وجوه عظمت و نبوغ آن قوم به وجود آمده است. اين حماسه سرشار از ياد جنگ ها، پهلواني‌ها، جان فشاني ها و در عين حال لبريز از آثار تمدن و مظاهر روح و فكر مردم يك كشور در قرن هاي معيني از ادوار حياتي ايشان است كه معمولاً از آن‌ها به دوره هاي پهلواني تعبير مي‌كنيم.
نويسنده منظومههاي ايلياد و اُديسه هومر را نيز از اين نوع حماسه ها مي‌داند. و قهرمانان حماسه را با تمام دقتي كه از نظر عاطفي واحساسي در آن‌ها وجود دارد قهرماناني ملي مي‌داند. به نظر نويسنده شاهنامه كتابي است در خور حيثيت انسان يعني مردمي‌را نشان مي‌دهد كه در راه آزادگي و شرافت و فضيلت تلاش و مبارزه كرده و مردانگي‌ها نموده‌اند. و اگر كامياب شده يا شكست خورده‌اند حتي با مرگشان آرزوي دادگري و مروت و آزادمنشي را نيرو بخشيده اند. از اين رو شناختن اثر بزرگ فردوسي و به روح و جوهر آن پي بردن براي مردم ايران وظيفه اي است خطير و دل ‌پذير. نويسنده شخصيت هاي مختلف شاهنامه را در كتاب خود به نام نام‌ورنامه بيان كرده است. از رستم پهلوان نام آور گرفته تا كاووس شاه كه مردي خيره سر و گستاخ و مغرور بود.
نقد ادبي شناخت ارزش هاي واقعي آثار ابداعي و آفرينش هاي ادبي و نيز بررسي قواعد و اصول يا علل و عواملي است كه باعث مي‌شود اثري درجه‌ي قبول يابد و يا مورد رد و انكار قرار گيرد. نقد ادبي بايد دور از شايبه‌ي اغراض باشد و قضاوت راستين و بينش و آگاهي مايه هاي اصلي آن را تشكيل دهد.
مضمون كتاب نامورنامه شناساندن قهرمانان و پهلوانان شاهنامه است. تا مردم ايران با استفاده از آن به شناخت پهلوانان ملي خود برسند. نويسندة كتاب بيشتر بر زمينه هاي اخلاقي و مذهبي تأكيد كرده است و زمينه هاي اجتماعي و فلسفي را كمتر مورد توجه قرار داده است. اما در بعضي از فصل هاي كتاب تحت تأثير تأثرات شخصي اثر خود را آفريده است. نويسنده حس وطن دوستي و پهلواني را القا كرده كه ارزش فراوان دارد.

شاهنامه و ايلياد
صرف نظر از جنبه تاريخي شاهنامه كه فارسال اثر لوكن را بخاطر مي‌آورد، داراي مواد و عناصر اساطيري و حماسي پر مايه سرشاري است. يقيناً مي‌دانيم كه مقصود فردوسي از نظم شاهنامه جمع و نقل اساطير نبوده است. بلكه معتقديم شاعر طوس درصدد آن بوده است كه تاريخ ايران را از روي روايات كهن به نظم بكشد.
از اين رو شاهنامه را قبل از هر چيز بايد يك منظومه تاريخي بحساب آورد. اما آنچه در خور توجه بسيار است، اين است كه در طي اين منظومه بزرگ تاريخي چندين حماسه كامل و عالي وجود دارد، داستان ايرج، داستان سياوش، داستان اسفنديار، داستان سهراب و… كه هر يك بصورت جداگانه چه از جهت مواد و چه از جهت شكل شايسته نام حماسه مي‌باشد.
البته امكان دارد بعضي از اين داستان ها تكرار و تقليد داستان ديگر باشد اما در همه حال هر كدام از آنها حماسه جداگانه ايست. از اين روست كه مي‌توان شاهنامه را مجموعه اي از داستانهاي حماسي به حساب آورد.
كه هر يك از اين داستانها در حد خود قوي و عالي و كامل است بگونه اي كه قدرت حماسي آنها به قدري است كه شاهنامه با اينكه يك منظومه تاريخي بحساب مي‌آيد همواره مي‌توان در رديف عاليترين آثار حماسي جهان قرار داد. و بويژه از لحاظ كمال فني، آن را با ايلياد هومر مي‌توان مقايسه كرد.
در پاسخ به سئوالي كه چه فرقي بين فردوسي و هومر است؟ روكرت شاعر و نقاد آلماني پاسخ مي‌دهد محتويات شاهنامه اندكي پست تر از كتاب هومر.