دانلود مقاله تاثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات
دانلود مقاله تاثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی

نوع فایل: word

فرمت فایل: doc

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 135 صفحه

قسمتی از متن :

قرآن مجید کتاب دینی ماست و معانی و مفاهیم آن در طول چهارده قرن از جهات مختلف در حیات فردی و اجتماعی ما تأثیر پنهان و آشکار نهاده است. چنان که امروزه نمی توان جنبه ای از جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان را یاد کرد که قرآن مجید و معانی والای آن به نحوی مستقیم یا غیرمستقیم در آن تأثیری نگذاشته باشد و هر کس در این باره تأملی به سزا کرده باشد و عناد نورزد ، به صحت این اعتقاد اقرار می کنند. حدیث نیز که همان«قول و فعل و تقریر» پیامبر اکرم است ، همین حکم را دارد و الفاظ و معانی آن به صورت های گوناگون در زندگی مسلمانان و در رفتار و گفتار و کردار آنان تأثیر نیرومند و دراز آهنگی داشته است.
یکی از بارزترین موارد این تأثیر، سروده های شاعران و نوشته های نویسندگان است. هر ملتی به سرمایه هایی اعم از مادّی و معنوی، می تازد. یکی از سرمایه های جاودانی و افتخار آمیز ما ایرانیان نیز سروده های شاعران و سخنوران و نوشته های دبیران و نویسندگان و تأمّلات عارفان و اندیشه های حکیمان و فیلسوفان و متکّلمان ایرانی مسلمان است و همه می دانند که بسیاری از ابیات و عبارات این بزرگان را " اشاره"، "تلمیح" ، "اقتباس" ، "تضمین" ،"تحلیل آیات " ، "قصص" و "تمثیل"های گوناگون این کتاب مبین و سخنان پیامبر بزرگوار خدا تشکیل می دهد و همه ي آن بزرگان در عبارت پردازی، استدلال و بیان آن چه در ضمیر خود از این موارد بهره مند شده اند. لذا اگر کسی ادعا کند که مثلاً می تواند اشعار رودکی، فردوسی بزرگ، ناصر- خسرو،خاقانی، سنایی، عطار، مولوی، سعدی، حافظ، جامی و صدها تن شاعر دیگر و نیز آثار مردانی چون غّزالی، عنصر المعالی زیادی، نصرالله منشی و بسیاری دیگر را بدون فهم قرآن مجید و تفسیر آن و تأمّل در احادیث نبوی به درستی دریابد، باید در صحّت ادعای او تردید کرد زیرا به قول حافظ:« هر چه دارم همه از دولت قرآن است»؛ به دلیل انواع تأثیراتی که این دو منبع گران مایه ی عظیم در ادب فارسی بر جای گذ اشته اند.
ما در فصل اول این تحقیق به بیان ضرورت و اهمیت گردآوری این پژوهش پرداخته ایم و در فصل دوم درباره ی تاریخچه ی موضوع و پیشینه ی آن سخن گفتیم و در فصل سوم به بیان روش های مورد استفاده اشاره کرده ایم و در فصل چهارم به تأثیر و اقتباس هر یک از شاعران و کاتبان به صورت اجمالی موردی پرداخته ایم؛ زیرا اگر هر پژوهنده ای بخواهد تمام موارد تأثّر شاعران را مطرح کند باید درباره ی هر کدام از آن ها کتابی کلان بنویسد که برای ما این کاری ناممکن است. هم چنین در این فصل به بررسی پاسخ نامه ها و نتایج حاصل از آن نیز پرداخته ایم و فصل پنج هم شامل بحث و نتيجه گيري، پیشنهادات، مطرح کردن مشکلات، منابع و مآخذ می- باشد.
ناگفته نماند که موارد ارائه شده در این فصول تنها مشتی از خروار است و از شما خواننده و صاحب نظر ارجمند خواهشمندیم ما را در رفع کاستی های موجود یاری و راهنمایی فرمایید تا ان شاء الله در گردآوری های آتی درصدد رفع این معایب برآییم و از راهنمایی های علمی شما بهره- مند گردیم.
مقدمه
قرآن بزرگترین یاور و استوارترین پناهگاه برای همه ی نویسندگان و شاعران اسلامی بوده است حتی کسانی هم که اندیشه ای ناهمسو با اسلام داشته اند به این ریسمان خدایی چنگ زده- اند و در پس این دژ استوار، پناه گرفته اند، اگر چه اینان از این تمسک طرفی برنبسته بلکه در تیرگی ها فرو رفته اند که:«من یهدالله فهو المهتدی و من یضلل فأولئک هم الخاسرون» (آیه ی 178/اعراف) و کلام مولانا هم به معنی این آیه اشاره دارد:

در بنی فرمود کاین قرآن ز دل
هادی بعضی و بعضی را مضل
قرآن برای مسلمانان نیز هم زبان دل است و هم ترجمان اعتقاد و پشتیبان آن تقدیسی را متداعی می کند که هم آرام بخش است و هم شکوهمند، شکوهی معنوی که همه را به سکوت وا- می دارد، «اذا قرﺉ القرآن فاستمعوا له و انصتوا» (آیه ی204 / اعراف) و آرامشی که نتیجه هدایت و ایمان است، «هدی للناس و بنیات من الهدی و الفرقان» (آیه ی 185/بقره ) به علاوه مضامین قرآنی بخش عمده ای از عاطفه ی جمعی همه ی مسلمانان را به خود اختصاص داده است.
رشته استواری است که میان آنان پیوند برادری ایجاد کرده، هم ضامن بقا و دوام خود است و هم جاودانگی اعتقادات اسلامی را تضمین می کند. این ویژگی همان عنایت الهی است که مانع هر گونه تحریف و تغییر احکام و قرآن نیز هست.
زبان فارسی از زبان های عمده ی بهره دهنده به فرهنگ اسلامی و بهره برنده از معارف انسان ساز قرآنی است از این رو دانستن قرآن و حدیث و درک معانی و مضامین والای آن لازم می نموده و پیوسته مورد نظر مردم به ویژه ادب دوستان و منتقدان بوده است.
بدین ترتیب ما بر آن شدیم تا پژوهشی درباره ی نقش قرآن و حدیث در ادب فارسی، داشته باشیم.

فهرست منابع و مآخذ:
1- پور خالقی چترودی، مهدخت (1371). فرهنگ قصه های پیامبران (تجلی شاعرانه اشارات داستانی در مثنوی، مشهد: (انتشارات آستان قدس) چاپ اول.
2- حداد، حسین(1379). هفت شهر عشق، تهران:( موسسه انتشارات قلیایی) چاپ دوم.
3- حسین، تلمذ(1378) . مرآت مثنوی ، تهران: (نشر گفتار) چاپ اول.
4- حلبی، علی اصغر( 1369). تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی، تهران: (انتشارات دانشگاه پیام نور).
5- دشتی، علی (1375). دیوان کامل شمس تبریزی،( انتشارات جاویدان) چاپ دوازدهم.
6- راستگو، سید محمد(1379). تجلی قرآن در شعر و ادب پارسی(نشريه بشارت)- قسمت پانزدهم.
7- راستگو، سیدمحمد( 1380) تجلی قرآن در اشعار حافظ، (نشریه بشارت).
8- راشد محصل، محمد رضا(1380). پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی ، مشهد: ( به نشر، انتشارات آستان قدس).
9- شیرازی، مکارم (1376). تفسیر نمونه جلد 19(انتشارات دارالکتب الاسلامیه).
10- صفا، ذبیح الله(1376). گنجینه سخن1،2،3،( انتشارات فردوسی) چاپ ششم.
11- عباس نژاد، محسن (1385). قرآن، ادب و هنر، مشهد: (مدرسه انشاراتی بنیاد پژوهش های قرآنی حوزه و دانشگاه) چاپ اول.
12- گنجوی، نظامی (1377). کلیات خمسه حکیم نظامی گنجوی، تهران: (انتشارات امیرکبیر) چاپ هفتم.
13- محمودی ، ثابت(سهیل) (1380). هنر بزرگ ادبیات دینی فرم گرایی براساس قرآن(نشریه گلستان قرآن).
14- معین، محمد(1375) . فرهنگ فارسی معین جلد 1 و 2، تهران: (انتشارات امیر کبیر).
15- تاریخ و ادبیات ایران و جهان سال دوم آموزش متوسطه (1383). تهران: (شرکت چاپ کتب درسی ایران).

1-www.aftab.com
2-www.dibache.com
3-www.hawzah.net
4-www.tebyan.com