دانلود مقاله مباني و مفاهيم كفر در ديوان حافظ

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات
دانلود مقاله مباني و مفاهيم كفر در ديوان حافظ

نوع فایل: word

فرمت فایل: doc

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 42 صفحه

قسمتی از متن :

ما در اين مقاله كه حاصل مطالعه و بررسي خاص مقولة «كفر» در ديوان حافظ و تعدادي از امهات كتب عرفاني است كوشيده ايم تا نشان دهيم:اولاً حافظ علاوه بر وقوف بر معاني گوناگون ديني و قرآني كفر بر معاني عرفاني آن آگاه بوده و در شعر خود به آن معاني نظر داشته، ثانياً كفر بمعني بي ايماني در ديوان او آنچنانكه ويژگي سبك و زبان او يعني ايهام است موهم معناي «كفران» يعني ناسپاسي هم هست؛ سوم آنكه او در بكارگيري كلمات كفر يا كافر قصد اتهام نداشته و خود را در مقام مفتيان متصلب اهل تكفير نمي نشاند، چهارم آنكه او ضمن اطلاع از معاني و مفاهيم رايج كفر معاني و مفاهيم خاص خويش را از كفر بيان داشته و آنگونه كه شيوة ابتكاري و خلاق اوست براي مقولة كفر يا كافري نيز مصاديقي را نشان داده است كه بدون تأمل و درنگ در ديوان او اين تازگي و خلاقيت در اظهار معاني و مصاديق خاص آشكار نمي‌شود؛ پنجم آنكه استفادة او از كلمة كفر يا كافري بيشتر وسيله اي است براي ابراز انزجار و نفرت از رفتار خلاف اخلاق و ديانت مدعيان اخلاق و دينداري و بنابراين كفر مشبه بهي است متناسب با زمان شاعر براي اعمال ناپسند آنان و همة غافلان از حقيقت از جمله ارباب زو و تزوير .
بنابراين تفاوت و تازگي اين مصاديق و مفاهيم براي نگارنده او را بر آن داشت تا اين جلوه هاي متفاوت و تازه از مفهوم كفر و مصاديق آنرا در معرض توجه علاقه مندان پژوهشگر قرار دهد.
حاصل كار آنكه در ديوان حافظ هفت كفر يا مظهر و مصداق آن تجلي يافته و ما در اين مقاله آن هفت را مورد ارزيابي قرار داده و مباني و آبشخور اعتقادي آنها را نيز در حد توان و مقدور بيان داشته ايم كه عبارتند از:رنجيدن، بخل و امساك، تكيه بر تقوا و دانش، خزينه داري ميراث خوارگان، خامي، خودبيني و خود رأيي، و سرانجام زرق و ريا كه به تعبير خواجه ، آتش آن «خرمن دين» را خواهد سوخت. تا كه قبول افتد و چه در نظر آيد.
واژه هاي كليدي :كفر، كافري، كفران، حافظ، ديوان حافظ، مباني و مفاهيم كفر

كتابنامه
احاديث مثنوي، تأليف بديع الزمان فروزان فر، چاپ اول، انتشارات امير كبير
الانسان الكامل، تصنيف عزيز الدين نسفي، بتصحيح ماريژان موله، انجمن ايرانشناسي فرانسه در تهران كتابخانة طهوري- 1359
امثال و حكم- تأليف علي اكبر دهخدا، چاپ پنجم، امير كبير 1361
بحث در آثار و افكار و احوال حافظ، تأليف قاسم غني، چاپ پنجم، انتشارات زوار 1369
بحر در كوزه تأليف عبدالحسين زرين كوب، چاپ اول، انتشارات علمي 1366
تمهيدات تصنيف عين القضات همداني، تصحيح عفيف عسيران، چاپ سوم. انتشارات منوچهري 1370
چارده روايت. نوشتة بهاء الدين خرمشاهي، چاپ دوم، انتشارات كتاب پرواز 1368
حافظ نامه، نوشتة بهاءالدين خرمشاهي، انتشارات علمي و فرهنگي و سروش 1366
حديقه الحقيقه و شريعه الطريقه، از گفتار سنايي غزنوي، به جمع و تصحيح مدرس رضوي، دانشگاه تهران 1374
خاصيت آينگي، تأليف نجيب مايل هروي، چاپ اول، نشر ني ، 1374
خدا و انسان در قرآن، نوشتة توشيهيكو ايزوتسو، ترجمه احمد آرام، چاپ اول، شركت سهامي انتشار، 1361
دل و نفس، تأليف جواد نور بخش، چاپ دوم، چاپخانه مروي 1372
ديوان حافظ، تصحيح پرويز ناتل خانلري، انتشارات خوارزمي 1362
ديوان حافظ تصحيح محمد قزويني و قاسم غني، چاپ چهارم، انتشارات زوار 1362
رتبع الحيات، تصنيف خواجه يوسف همداني، بتصحيح محمد امين رياحي، انتشارات توس 1362
رسالة قشيريه(ترجمه) تصنيف ابوالقاسم قشيري بتصحيح بديع الزمان فروزان فر، چاپ دوم انتشارات علمي و فرهنگي
سر ني، تأليف عبدالحسين زرين كوب، چاپ سوم، انتشارات علمي 1368
شرح گلستان تأليف محمد خزائلي. چاپ چهارم، انتشارات جاويدان 1361
شرح گلشن راز موسوم به مفاتيح الاعجاز تأليف شيخ محمد لاهيجي، باهتمام كيوان سميعي، كتابفروشي محمودي 1337
فرهنگ اصطلاحات و تعبيرات عرفاني، تأليف سيد جعفر سجادي- چاپ سوم ، كتابحانه طهوري 1375
فرهنگ واژه نماي حافظ، تأليف مهين دخت صديقيان و ابوطالب مير عابديني، امير كبير 1366
فيه ما فيه، اثر گفتار مولانا جلال الدين محمد مشهور به مولوي، به تصحيح و حواشي بديع الزمان فروزان فر، چاپ ششم، امير كبير 1369
قاموس قرآن تأليف سيد علي اكبر قرشي، دارالكتب الاسلاميه
كاخ ابداع تأليف علي دشتي، چاپ چهارم، انتشارات جاويدان 2537
كشف المحجوب هجويري، به اهتمام و تصحيح ژوكوفسكي، چاپ اول - انتشارات طهوري 1358
كليات سعدي باهتمام محمد علي فروغي، چاپ هشتم، امير كبير 1369
كيميايي سعادت تصنيف امام محمد غزالي طوسي، به كوشش احمد آرام، چاپ هفتم ، كتابخانه مركزي 2535
مجموعه آثار شيخ محمود شبستري باهتمام صمد موحد، چاپ دوم، كتابخانه طهوري 1371
نامه هاي عين القضات همداني، باهتمام علينقي منزوي- عفيف عسيران، چاپ دوم انتشارات زوار 1362
وجوه قرآن، تأليف ابوالفضل حبيش بن ابراهيم تفليسي، چاپ اول، به كوشش مهدي محقق انتشارات حكمت