دانلود مقاله عرضة نيروي كار در اقتصاد اسلامي

دسته بندي : علوم انسانی » اقتصاد
دانلود مقاله عرضة نيروي كار در اقتصاد اسلامي

نوع فایل: word

فرمت فایل: doc

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 19 صفحه

قسمتی از متن :

چكيده
در اين مقاله، عرضة نيروي كار مسلمان با استفاده از مدل كار ـ فراغت نئوكلاسيك در دو بازار اجاره و مشاركت نيروي كار، تحليل، و تابع و منحني عرضة نيروي كار فرد و همچنين عرضة كل نيروي كار در اقتصاد اسلامي ارائه مي‌شود.
مقاله ابتدا به توضيح مدل كار ـ فراغت در اقتصاد متعارف و چگونگي استفاده از آن جهت تحليل عرضة نيروي كار مي‌پردازد؛ سپس با تغيير برخي مفاهيم به كار رفته در اين مدل، قابليت آن را براي تحليل عرضة نيروي كار مسلمان نشان مي‌دهد و با استفاده از مدل تعديل شده، عرضة نيروي كار را در بازار اجاره و بازار مشاركت نيروي كار از ديدگاه خُرد تحليل، و تابع و منحني آن را ارائه مي‌كند؛ آن گاه با جمع افقي توابع خُرد و تبديل متغيّرهاي خُرد به كلان تابع و منحني عرضة كلّ نيروي كار را در بازار اجاره و بازار مشاركت به دست مي‌آورد. در خاتمه نيز معيار انتخاب نوع بازار به وسيلة نيروي كار معرّفي مي‌شود.
واژگان كليدي: عرضة نيروي كار، بازار اجاره، بازار مشاركت نيروي كار، مدل كار ـ فراغت، بازار كار.
مقدّمه
در اقتصاد كلان، عرضة نيروي كار در كوتاه مدّت بررسي مي‌شود: كوتاه مدّت، زماني است كه در آن، حجم جمعيت ثابت است و افراد يك جامعه معيّن نمي‌توانند ميزان سرماية انساني خود را تغيير دهند؛ بنابراين، آن‌چه بررسي مي‌شود، اين است كه افراد در يك جمعيت ثابت با مهارت‌هاي معيّن، چگونه تصميم مي‌گيرند چه مقداري از ساعات خود را براي فعّاليت در بازار عرضه كنند.
مباني خُرد عرضة كلّ نيروي كار، به وسيلة نظرية نئوكلاسيك انتخاب بين كار و فراغت بيان مي‌شود. مدل كار ـ فراغت داراي چارچوبي استوار و در عين حال ساده، قابل تعميم و انعطاف پذير است؛ از اين رو اقتصاددانان متعدّدي در كتاب‌هاي اقتصاد خُرد، (ر.ك: كالوو، 1374: ص 315ـ 320؛ عبادي، 1372: ص 205 ـ 213؛ ليپسي 1378: ص 421ـ 425) كلان (ر.ك: برانسون 1374: ص 152 ـ 154؛ گليهي، بي‌تا: ص 43ـ47؛ گرجي، 1379: ص 218 ـ 224) و اقتصاد نيروي كار (ر.ك: بلانت، 1373: ص 83ـ98؛ stephen smith 1994, PP 7-140) اين مدل را مبناي تحليل‌هاي خود دربارة عرضة نيروي كار قرار داده و سرانجام با افزودن يا تغيير برخي فروض، از اين مدل براي توضيح ديدگاه‌هاي خود استفاده كرده‌اند.
مدل كار ـ فراغت، عرضة نيروي كار را فقط در بازار اجارة نيروي كار تحليل مي‌كند؛ يعني بازاري كه در آن، نيروي كار، پاداش خود را به صورت دستمزد دريافت مي‌كند؛ و در سود فعّاليت اقتصادي سهمي ندارد. همچنين در اين مدل، رفتار فردي «ايده‌آل» كه عقلايي عمل كرده و در پي بيشينه كردن مطلوبيت خود با توجّه به محدوديت‌هاي طبيعي و نهادي است تحليل مي‌شود؛ از اين رو ممكن است به سه دليل تصوّر شود كه نمي‌توان از اين، براي تحليل عرضة نيروي كار مسلمان در اقتصاد اسلامي استفاده كرد:
1. انگيزة مسلمان و قواعد رفتار عقلايي او با فرد ايده‌آلي كه در اين مدل مورد توجّه قرار گرفته، متفاوت است. مسلمان در رفتارهاي خود افزون بر حدّاكثر كردن مطلوبيت‌هاي مادّي خود به ثواب‌هاي آخرتي نيز مي‌انديشد و برخي رفتارها را به انگيزة دستيابي به ثواب آخرتي انجام مي‌دهد. همچنين اصل رفتاري كه با هدف حدّاكثر كردن سرجمع منافع مادّي و ثواب‌هاي آخرتي سازگار است، اصل تطابق با شريعت است بدين مفهوم كه انسان اگر رفتارهاي خود را مطابق با دستورهاي شريعت انجام دهد، به هدف مزبور خواهد رسيد (ر.ك: مير معزّي، فصلنامه تخصصي اقتصاد اسلامي، شمارة 5، ص 51 ـ 56).
2. محدوديت‌هايي كه مسلمان با آن مواجه مي‌شود، بيش از محدوديت‌هاي غير مسلمان و فرد ايده‌آل غربي است؛ زيرا مسلمان، افزون بر محدوديت‌هاي طبيعي و نهادي با محدوديت‌هاي شرعي نيز مواجه مي‌شود.
3. در اقتصاد اسلامي، بازار نيروي كار از دو نوع بازار تشكيل شده است: يكي بازار اجاره كه در آن، پاداش نيروي كار در قالب عقد اجاره به صورت دستمزد ثابت داده مي‌شود و دوم بازار مشاركت نيروي كار كه در آن، پاداش نيروي كار در قالب عقود مشاركت به صورت سهمي از سود پرداخت مي‌شود. مدل كار ـ فراغت، براي تحليل عرضة نيروي كار در بازار مشاركت مناسب نيست (مير معزّي، 1381: ص 69 ـ 72).
گرچه ابتدا به نظر مي‌رسد با وجود اين تفاوت‌ها نمي‌توان از اين مدل براي تحليل عرضة نيروي كار مسلمان در اقتصاد اسلامي استفاده كرد، با كمي تأمّل روشن مي‌شود كه اين تصوّر درست نيست. در اين مقاله، نشان خواهيم داد كه مدل مزبور با تغيير برخي مفاهيم قابل استفاده است؛ از اين رو ابتدا مدل كار ـ فراغت را توضيح مي‌دهيم و ضمن آن، نكاتي را بيان خواهيم كرد كه در كتاب‌هاي اقتصاد كلان بدان اشاره نشده؛ ولي در برخي كتاب‌هايي كه تحت عنوان اقتصاد كار نوشته شده، وجود دارد. اين نكات، زمينه را براي ايجاد تغيير در برخي مفاهيم و متغيّرهاي مدل مزبور و ساختن مدلي كه براي تحليل عرضة نيروي كار در اقتصاد اسلامي مفيد است، فراهم مي‌سازد.
پس از ايجاد تغييرات مورد نظر در مدل كار ـ فراغت نئوكلاسيك، از آن براي تحليل عرضة نيروي كار مسلمان استفاده، و تابع عرضة نيروي كار را استخراج مي‌كنيم.
منابع و مآخذ
فارسي
1. برانسون، ويليام اچ، تئوري و سياست‌هاي اقتصاد كلان، عباس شاكري، تهران، نشر ني، دوم، 1374ش.
2. بلانت، دان و جكسون، مارك، اقتصاد كار و نيروي انساني، محسن رناني، اصفهان، انتشارات فلاحت ايران، اوّل، 1373ش.
3. ريشهري، محمد، ميزان الحكمه، قم، دارالحديث، الاولي، 1416 ق.
4. عبادي، جعفر، مباحثي در اقتصاد خرد، تهران، انتشارات سمت، دوم، 1372ش.
5. كالوو پيتر، واك ژئوفري؛ اقتصاد خُرد، حميد رضا ارباب، تهران، اول، انتشارات دانشگاه علاّمه طباطبايي، 1374ش.
6. گرجي، ابراهيم، اقتصاد كلان، تئوري‌ها و سياست گذاري‌هاي اقتصادي، تهران، مؤسسة مطالعات و پژوهش‌هاي بازرگاني، اوّل، 1379ش.
7. گليهي، فِرِد، اقتصاد كلان، مهدي تقوي، تهران، انتشارات ترمه، سوم، بي‌تا.
8. ليپسي، رچارد جي ـ هاربري، كالين، اصول علم اقتصاد (1. اقتصاد خُرد) ترجمه و تأليف م. فكري ارشاد، مشهد، نشر نيكا، اوّل، 1378ش.
9. موريس، چارلز و فيليپس اون، تحليل اقتصادي، نظريه و كاربرد، اكبر كميجاني، تهران، مؤسسة انتشار و چاپ دانشگاه، پنجم، 1377ش.
10. ميرمعزّي، ساختار كلان نظام اقتصادي اسلام، تهران، مؤسسة فرهنگي دانش و انديشة معاصر، اول، 1381ش.
11. ميرمعزّي، سيدحسين، فصلنامه تخصصي اقتصاد اسلامي، شماره 5، بهار 1381.
انگليسي
12. Stephen smith: Labour Economics, 2ND Edition, Rout Ledge, 1994, Landon and New York.