راهنمای استفاده:
تعداد 50 اسلاید وفایل پاورپوینت در حالت به صورت فشرده در قالب winzipقابل دانلود می باشد.
فایل پاورپوینت است با برنامه آفیس باز می شود

محتوای فایل دانلودی:
ملا مصطفی بیسارانی (زادهٔ سال ۱۰۵۳ ه-ق در روستای مینونشان بیساران - درگذشتهٔ ۱۱۱۴ قمری) از شاعران اورامانی‌زبان منطقه سروآباد در استان کردستان ایران بود که اشعار وی نشأت گرفته از آیات قرآن است.

وی به مدت چندین سال در منطقه کردستان فقه و تفسیر قرآن و حکمت آموخت تا به مرحله دریافت افتاء و اجتهاد رسید.


. پس از آن به زادگاهش بازگشت و بقیه عمر خود را صرف کارهای کشاورزی، دامداری، تدریس، آموزش، وعظ و شعر و ادبیات کرد. تا به سال ۱۱۱۴ ه-ق جان به جان آفرین سپرد.

بیسارانی و پند و اندرز های او

سخنان بیسارانی سراسر درس زندگی - تلاش - ستایش خداوند - وصف طبیعت - عشق و پند و اندرز است و دیوان او همه ی این ها را اثبات می کند :

‌حه‌ق ڕاگه‌ی ڕاسه‌ن فه‌نوازی نیــــــــه‌ن

حه‌ق جه‌ فه‌ن بازان هیچ رازی نیـــــــه‌ن

حه‌ق وه‌ حیسابات پاره‌ و پوڵ نیـــــــــه‌ن

لاش به‌نده‌ی دووڕه‌نگ هیچ قه‌بوڵ نیه‌ن

ڕاگه‌ی حه‌قێقه‌ت بگێـــــــــره‌ نه‌ ده‌سـت

بشۆ نه‌ مه‌یدان بێ پیاڵه‌ی مــــــــه‌ست

نۆطق نه‌زانــــیت به‌ره‌ش به‌ قـــه‌فـــه‌س

ڕاز پــه‌نـــهانیت مــــه‌واچـــــه‌ به‌ کـــه‌س

بیسارانی و سروده های او در وصف خداشناسی

در دیوان بیسارانی شعر های فراوانی در باب خدا شناسی به چشم می خورد. خداشناسی بیسارانی خدا شناسی واقعی است و به عقیده ی وی کسی که در این دنیا خدای یگانه و بی همتا را می خواهد باید بسیاری از کارهای بیهوده را کنار بگذارد و بسیاری از خستگی ها و سختی ها را تحمل کند تا به هدفش برسد:



شیرین شه‌رم نیه‌ن شیرین شه‌رم نیه‌ن

شیرین په‌ی خاسان شه‌رت هه‌ن شه‌رم نیه‌ن

په‌ی چێش مه‌واچان حجاب خاس نیه‌ن

جه‌ ئافتاو خاسته‌ر که‌سێ کێ دیه‌ن

ئه‌گه‌ر په‌ی خاسان حجاب خاس مه‌بی

ئافتاب و مه‌هتاب که‌سێ نمه‌دی

که‌سێ وێنه‌ی تۆ شه‌م بۆ جه‌مینش

لازم په‌روانان میان وه‌ دینش

ئێمه‌یچ په‌روانه‌ی شه‌م شناسانیم

په‌ڕو باڵ سفته‌ی دین خاسانیم

میلله‌ت پاک دین پێغه‌مبه‌رانیم

نه‌ک جه‌ طایفه‌ی که‌م نه‌زه‌‌رانیم

بنمانه‌ جه‌مین نوور پاکته‌ن

ئه‌ر تۆ پاکه‌نی جه‌ کێ باکته‌ن

تاثیر ماموستا بیسارانی بر روی مولوی کورد و دیگر شاعران کوردستان

مولوی یکی از شاعران رومانتیک ادب کوردی می باشد که بیشترین ارتباط را با موج شعر دوران خود داشته است و با بسیاری از شاعران زمان خود مانند: بلبل-ملا عبدالله داخی-شیخ عزیز و شیخ عبدالرحمان جانوره ای-شیخ یوسف نوسمه ای-محروم وبسیاری دیگر ارتباط داشته است. همچنین در دیوانش آشکار می شود که از بسیاری از شاعران قبل از خود هم آگاه بوده است. مانند: مولانا خالد نقشبندی-ولی دیوانه و بیسارانی. آنچه که در اینجا جای بحث و گفت و گو دارد بیسارانی است چرا که بیشترین تاثیر را بر روی مولوی داشته است و این گواه بر بزرگی و والا مقامی بیسارانی می باشد و مطمئنا مولوی زیاده روی نکرده است که به بیسارانی لقب سه ودائی کامڵ را داده است. کامڵ در زبان عرفان به معنای رهبر و راهنمائی است که مرتبه و مقام خدا پرستی او بسیار بلند باشد که هر کس دست به دامان او شود همه بزم و رزم دنیا را کنار می گذارد و به حق نزدیک می شود. مولوی همراه این مرتبه ای که برای بیسارانی گذاشته است و او را در این مقام می بیند بیتی از شعر بیسارانی را با قصیده ی خود قفل کرده است:

های ره حمه ت ئه و قه بر سه ودایی کامڵ

سه ر مه شق مه ینه ت بێساران مه‌ نزڵ

"یانه ویرانی هه ر وه من ئامان"

"مه تاوو گیرته ی که سیوته‌ر دامان"

مولوی در بسیاری دیگر از شعرهای خود از شعرهای بیسارانی بهره برده است مانند شعر زیر:

موطریب بۆ وه داد دلگیریمه وه

پیری ها ئاما وه پیریمه وه

نه وات وێرانه ی دڵ که رۆ ئاوا

چه نی به سته ی فه رد بێساران ماوا

در اینجا نیز مولوی آواز شعر های بیسارانی را با صدای آن موطریب همتا میکند و این سه بیت را میاورد:

ئینه گرد جه وه خت نادانیم بیه ن

فه صڵی سه ر مه ستی و جه وانیم بیه ن

ئیسه ها جه گشت په شیمانیم به رد

واده ی پیریمه ن جوانیم ویه رد

کۆچ دوایمه ن یاوانم نۆبه

نۆبه ی تۆبه مه ن که ره م دار تۆبه

مولوی در شعر زیر که در پاسخ یکی از نامه های شیخ عزیز جانوره ای نوشته است باری دیگر پنجه ارادت را بر سر بیسارانی گذاشته است:

بێسارانیه ن نه تۆی فه ردمه ن

"خه م چه نی خه مان زوو مبۆ ساکن"

همچنین در شعری دیگر که در پاسخ نامه ی شیخ سراج الدین نوشته است دو بیت دیگر از شعر های بیسارانی را به کار برده است که همان دو بیت را شیخ همراه با نامه برای مولوی فرستاده است:

"یا کا غه ز بریان یا مه ڵا مه رده ن"

"یا خۆ عارته‌ن دۆس وه یاد که رده ن"

"غه مگین مه نیشه غه م بده ر وه باد"

"فه له ک نمازۆ که س وه خاتر شاد"

این ها نمونه هائی بودن که والا بودن ارزش و اعتبار بیسارانی نزد مولوی را آشکار میکند و این نشانه ی توانایی بیسارانی در قلمرو شعر می باشد. اما تاثیر بیسارانی فقط بر روی روح و روان و شعر های مولوی نبوده است بلکه بر روی بسیاری از شاعران دیگر مانند: پیره‌ مێرد و مستوره ی اردلان نیز تاثیر گذار بوده است اما ما مولوی را برای نمونه بیان کردیم چون از آنها نامدار تر می باشد.

عشق بیسارانی و آمنه

بیسارانی در جوانی شعر می سرود. هنگامی که در روستای پایگلان مشغول تحصیل علوم بود در رهگذری ناگهان دلباخته ی دختری به نام آمنه گردید. خانه آمنه دیوار به دیوار مسجدی بود که بیسارانی در آن درس می خواند و دیدار آنان چندین بار تکرار شد اما هیچگاه مجال صحبت کردن با هم را نداشتند و هر دو در آتش عشق هم می سوختند و می ساختند. بامدادی که عاشق شیدا تمام شب را به یاد معشوق گذرانده بود به اقامه ی نماز صبح برخاست و به راز ونیاز با خدای خود پرداخت و ناگاه از خانه ی مجاور صدای دلنشین یار به سمعش رسید و بی تابانه کتابی را زیر بغلش گذاشت و به پشت بام مسجد رفت به امید اینکه جمال یار را مشاهده کند و لحظاتی در آن خلوت با او بنشیند اما از بخت بد درخت توت تنومندی با شاخ و برگهای فراوان مانند دیواری جلو دید او را مسدود کرده بود و بیسارانی نومیدانه ابیات زیر را آرام آرام سرود. گویند بعد از زمزمه کردن این ابیات باد شدیدی شروع به وزیدن گرفت و شاخ و برگ درخت را در هم شکست و پس از آن بیسارانی هر بار که آرزوی دیدار یار را می کرد بر بالای بام مسجد می رفت و از آنجا به تماشا و تمنا می پرداخت و به آرزوی خود می رسید.

عشق بیسارانی و آمنه (شێعر)

چڵێ نه‌ په نا چڵێ نه په نا

چڵێ چۆن ره قیب مدران نه په نا

هۆرئامان مدران نه ڕووی ته مه نا

مه ر باد قۆدره ت بده رۆش فه نا

وه باد قۆدره ت له تار له تار بۆ

نمازۆ باڵای قیبله م دیار بۆ

بسۆچۆ باهر بازه ده ی سه حه ر

ڕیشه ش جه زه مین به ر بیۆ وه به ر

تا باڵای قیبله م چۆن شه م خانان

بۆینووش به چه م جه به رزه بانان